Gå til innhold

Besto eller bestod?


diss10

Anbefalte innlegg

Videoannonse
Annonse

Vi kann sjå på upphavet til ordet. Bestå og stå vert bøygt likt. Bestå er ikkje eit upphavleg norskt ord, so vi ser på stå/standa. Ordet stod kjem frå norrønt stóð. Ó-en er berre lang o, men so hev vi altso denne ð-en. Han er burte i mange målføre, men enno finst att i nokre. I nynorsk mål hev han vorti burte i sum av ordi, som lei (leið) og sto (stóð). Det vert det same med ga (finst ikkje i nynorsk) og gav. Stod og gav tarvst mest i "ekte nynorsk," der hev vi standa - stod og gjeva - gav. I bokmål og måløydarane sitt nynorskmål nyttar ein stå og gi. D-en og v-en finst då ikkje i nemneformi og dei tarvst då ikkje i fortid slik eg ser det.

Lenke til kommentar

Bokmålet er veldig sløvt når det gjeld samanhengen millom ord. Det burde vel eigentleg hev heitt "blodgier", "bliende" og "kinogåer", sidan formene "give", "blive" og "gange" ikkje lenger er brukt.

I øyro mine vert "besto" riktig på bokmål, sidan det ikkje lenger heiter "å stande".

Lenke til kommentar
Vi kann sjå på upphavet til ordet. Bestå og stå vert bøygt likt. Bestå er ikkje eit upphavleg norskt ord, so vi ser på stå/standa. Ordet stod kjem frå norrønt stóð. Ó-en er berre lang o, men so hev vi altso denne ð-en. Han er burte i mange målføre, men enno finst att i nokre. I nynorsk mål hev han vorti burte i sum av ordi, som lei (leið) og sto (stóð). Det vert det same med ga (finst ikkje i nynorsk) og gav. Stod og gav tarvst mest i "ekte nynorsk," der hev vi standa - stod og gjeva - gav. I bokmål og måløydarane sitt nynorskmål nyttar ein stå og gi. D-en og v-en finst då ikkje i nemneformi og dei tarvst då ikkje i fortid slik eg ser det.

 

Mange av de konservative bokmålsformene (og de alm. riksmålsformene) er nettopp det: Konservative. Dvs. de går riktig langt tilbake. Den stumme d-en i "stod" er som du sier en levning fra norrønt. Tilsvarende er det med den stumme v-en i "gav" og g-en i "drog." Tildels er det dermed slik at riksmålet er mer i samsvar med det gamle vikingspråket enn bokmålet. Man får en del aha-opplevelser når man leser

 

En pussighet er forresten at v-en i "gav" fortsatt er i behold i uttrykket "giv akt!" :)

Lenke til kommentar
Vi kann sjå på upphavet til ordet. Bestå og stå vert bøygt likt. Bestå er ikkje eit upphavleg norskt ord, so vi ser på stå/standa. Ordet stod kjem frå norrønt stóð. Ó-en er berre lang o, men so hev vi altso denne ð-en. Han er burte i mange målføre, men enno finst att i nokre. I nynorsk mål hev han vorti burte i sum av ordi, som lei (leið) og sto (stóð). Det vert det same med ga (finst ikkje i nynorsk) og gav. Stod og gav tarvst mest i "ekte nynorsk," der hev vi standa - stod og gjeva - gav. I bokmål og måløydarane sitt nynorskmål nyttar ein stå og gi. D-en og v-en finst då ikkje i nemneformi og dei tarvst då ikkje i fortid slik eg ser det.

 

Mange av de konservative bokmålsformene (og de alm. riksmålsformene) er nettopp det: Konservative. Dvs. de går riktig langt tilbake. Den stumme d-en i "stod" er som du sier en levning fra norrønt. Tilsvarende er det med den stumme v-en i "gav" og g-en i "drog." Tildels er det dermed slik at riksmålet er mer i samsvar med det gamle vikingspråket enn bokmålet. Man får en del aha-opplevelser når man leser

 

En pussighet er forresten at v-en i "gav" fortsatt er i behold i uttrykket "giv akt!" :)

 

Meeeeen, diverre, viss ein les litt Dansk, så skjønnar ein med ein gong at v-en og g-en og og d-en i stod, drog og gav, kjem rett frå Dansk, og det er nok derifrå at det stammar. Ikkje direkte frå nordisk, men gjennom dansk. SJØLV om d-en, g-en og v-en kjem frå norrønt språk. Og no har me fjerna desse bokstavane, og me nyttar dem ikkje særs ofte. Det er til å le av! I eit forsøk på å fjerna det danske i desse tri orda, har me berre reve oss lengre FRÅ det upphavlege nordiske!

Endret av Norvegisk
Lenke til kommentar
Mange av de konservative bokmålsformene (og de alm. riksmålsformene) er nettopp det: Konservative. Dvs. de går riktig langt tilbake. Den stumme d-en i "stod" er som du sier en levning fra norrønt. Tilsvarende er det med den stumme v-en i "gav" og g-en i "drog." Tildels er det dermed slik at riksmålet er mer i samsvar med det gamle vikingspråket enn bokmålet. Man får en del aha-opplevelser når man leser

 

En pussighet er forresten at v-en i "gav" fortsatt er i behold i uttrykket "giv akt!" :)

 

Det er sånn at gamle former henger igjen i uttrykk og sammensatte ord. Vi sier, for eksempel, ikke "leppestift", men "lebestift", osv.

Lenke til kommentar
I eit forsøk på å fjerna det danske i desse tri orda, har me berre reve oss lengre FRÅ det upphavlege nordiske!

Det same gjeld t.d. bokmålsordi å ha (norr at hafa) og å gi (at gefa). I dansk skal det vera å have og å give, i eldre svensk å hava og å giva og i høgnorsk/nynorsk å hava og å gjeva. Bokmål er det einaste nordiske målet der berre kortformene er tillatne. Det er låtteleg, men sant (og nok ein grunn til å skriva høgnorsk)...

Lenke til kommentar

Opprett en konto eller logg inn for å kommentere

Du må være et medlem for å kunne skrive en kommentar

Opprett konto

Det er enkelt å melde seg inn for å starte en ny konto!

Start en konto

Logg inn

Har du allerede en konto? Logg inn her.

Logg inn nå
×
×
  • Opprett ny...