The Avatar

Kva som er forureining kjem heilt ann på kva ein legg i definisjonen. Å måle CO2 utslepp per land eller per innnyggar er begge delar greie definisjonar, men om ein er villig til å flytte målstengene så kan ein alltid finne nokon som forureinar meir enn seg sjølv. Ein kan også manipulere målstengene ved å bruke andre kriterier, som til dømes om vi forutsett at vår levestandard ikkje skal bli redusert til tross for klimatiltak, og særleg om vi samtidig forutsett at levestandarden i utviklingsland ikkje skal auke sidan det har ein negativ klimaeffekt. Det vil være litt hyklerisk av oss i vesten som har fått vår levestandard gjennom svært forureinande industri og no skulle kritisere ande land for å forbetre sin levestandard gjennom å gjere nesten det same som oss 50 år seinare. Både India og Kina har definerte klimamål og gjer ein innsats for å redusere forureininga, men i motsetning til vesten så har dei litt lengre tidshorisont. India jobbar mot å bli klimanøytrale innan 2070. India har ein del andre utfordringar som dei må løyse fyrst, men dei er på veg. Og kanskje er det også langt meir realistisk at India kan klare å bli klimanøytralt innan 2070 enn at Norge skal klare å bli klimanøytrale innan vårt mål som er 2030. Kina har mål om å bli klimanøytrale innan 2060, og Kina har også våre viktige for det vestlege klimaarbeidet blant ved å produsere solceller som er billege nok til at vi no monterer solceller i stor stil.

Ja hendelege uhell vil ein ikkje være erstatningsansvarleg for. Eksakt kvar grensa går blir ei vurderingssak.

At vi får omtrent likt klima som andre områder på same breddegrad (som Grønland eller Sibir) om golf-straumen forsvinn er ikkje akkurat oppsiktsvekkande. Det blir lilevel litt vel sensasjonelt å skulle fokusere på når dette tidlegast kan skje, og ikkje på når det er sannsynleg at det skjer (om i det heile).

Det er slik det fungerer i krig og politikk, men det er ikkje nødvendig rett. At Grønnland og Færøyane som opprinneleg var norsle i dag er danske fordi dei vart avgløymt når Danmark-Norge vart splitta er ikkje rett. Det hadde vært noko anna om tap av disse områda var ei del av vilkåra for å få sleppe unna dansk styre, men det var det ikkje. Det sagt så har det no gått så lang tid at det er nyttelaust å skulle endre på dette no (utan å bruke makt). Vestbredden er ei heilt anna sak sidan det er ei pågåande konflikt, men det blir heller ikkje rett å seie at Israel har vunnet områdene i krig, for begge partane er einige i at det ikkje er ein krig. I staden prøver begge partar å vinne området ved å busette seg der for å fortrenge og hindre den andre parten frå å gjere det same. Svenskane hadde nok heller ikkje akseptert om alle dei norske hytteeigarane i Bohuslän hadde rekna tomta si som norsk og dermed slutta å betale svenske skatter og avgifter, men svenskane hadde nok svart med å kaste ut og rive/ta over dei norske hyttene, det er tvilsamt at Sverige hadde erklært det som ein krig mot Norge.

Ja det blir den logiske konsekvensen. Men eg synes ikkje det er ei betre løysing at dei til ei kvar tid sittande høgsterettdommarane er avhengig av politisk velvilje for å kunne fortsette, for den løysinga fungerer også i ein perfekt verden, og når det ikkje fungerer så vil ein få høgsterettsdommarar som ikkje tørr å tale mot regjeringa i frykt for jobben sin.

Det handlar nok mykje mot kost/nytte-vurderingar. I Norge, og særleg på vestlandet og i nordnorge så har vi eigentleg ikkje skikkeleg skog, det er mest lyng, gras og mindre trær. Vanlegvis er det ikkje spesielt store verdiar som står på spel om det ikkje brenn i skog som blir brukt til tømmerproduksjon. Det er også slik at ein skogbrann må sløkkast på bakken, fly og helikopter kan berre bistå med å redusere brannen. For å få sløkt så må ein ha mannskap på bakken som rydder området ettersom vatnet som kjem ovanfrå ikkje kjem til alle stadar. Brannen vil bli slått ned etter eit flydropp men utan mannskap som kan rykke inn i området så vil brannen ta seg opp igjen. Helikopter-drop er meir kontrollert, noko som gjer det tryggare for mannskapet på bakke, og det er betre eigna i kupert terreng. Skogbrannfly vil derfor ha avgrensa nytte etter norske forhold. Det gir nok derfor meir meining å be om hjelp frå EU-land til å låne skogbrannfly dei få dagane det eventuelt er aktuelt enn å ha eigne fly. Husk at pilotane må også trenast, og med lite skogbrannar med behov for skogbrannfly så må det brukast mykje tid på trening. Då er det nok meir fornuftig å låne erfarne pilotar med fly frå våre naboland. Du kan lese meir om sløkking av skogbrann her: https://www.dsb.no/reportasjearkiv/ilden-royken-og-skogen/

Er eigentleg einig med deg, men eg synes det stiller seg litt annaleis for enkelte rasar som både kan være genetisk utsatt for enkelte sjukdommar og ikkje minst at katten er verdt mykje pengar. Ein vanleg huskatt har ofte berre emosjonell verdi, og kan lett byttast ut ettersom dei ofte blir gitt bort gratis. Men har du investert fleire titals tusen i å kjøpe ein katt så er det også fornuftig å forsikre katten slik at du ikkje treng å legge ut slike summar igjen om katten skulle stryke med. Det blir akkurat som med sykkel. Har du ein sykkel som du har kjøpt brukt til 200 kr så er det berre tull å ha sykkelforsikring, men har du sykkel til 50 000 kr så er det fornuftig å ha forsikring.

Det vil være opp til Polen å velge om dei vil aktivete artikkel 5 eller ikkje. Reint praktisk så kjem det nok ann på ei rekke ting, som om angrepet har ført til skade og ikkje minst korleis Russland forheld seg til situasjonen. Ein måte Russland kan redde seg inn på er ved å f.eks arrestere og utlevere dei russiske soldatane som angrep som Polen til polske styresmakter som kriminelle.

Når det fungerer så er det ei god løysing, men det krev at ein utpeikar rett person og at denne personen har vett nok til å gi seg ved oppnådd pensjonsalder. Ein stor fordel med livstidsinnstilling er at ei ny regjering ikkje kan bytte ut alle høgsterettdommarane. Merk at med urimelege lover så gjeld det også lover og vedtak som bryt med anna lovverk, så ein del av denne rimelegheitstesten er også basert på ei fagleg juridisk vurdering, ikkje berre moralsk. Det er ikkje akkurat eit ukjent fenomen at politikarane ikkje forsår lovverket og derfor fattar vedtak som ikkje er juridisk gjennomførbare. For sjølv om det som folkevalgt politikarar er fustrerande å ikkje få umiddelbart gjennomslag for sine vedtak, så er der viktig at høgsterett kan sikre stabilitet gjennom å vurdere om den vedtatte lova er i tråd med resten av lovverket.

Uansvarleg vil det nok ikkje være, men det krever sjølvsagt litt ekstra med arbeid kontra ein utekatt som nærmast tek vare på seg sjølv. Sjølv meiner eg at om du skal ha innekatt så bør du vurdere å skaffe deg to kattar samtidig slik at dei kan halde kvarandre med selskap og stimulere kvarandre gjennom leik og aktiviter.

Leigetakar er ansvarleg for skader som skuldast forsett eller uaktsomheit, så årsaken til skaden kan være av betydning. Merk at leigetakar uansett har varslingsplikt innafor rimeleg tid. Hadde dette f.eks. vært noko som kunne vært reklamasjon frå kjøkkenleverandør så kan du ha mista den moglegheita fordi leigetakar ikkje har gitt beskjed. Mest truleg så har du eit godt erstatningskrav så lenge leigetakar ikkje kan vise til anna skadegrunnlag enn forsett eller uaktaomheit. Den største usikkerheita er nok storleiken på erstatninga sidan det skal gjerast eit fråtrekk for slit og elde, om dette leieforholdet ikkje har vart så lenge så vil ikkje dette fråtrekket være spesielt stort i ei heilt ny leilegheit. Eg ville likevel tatt det opp med leigetakar fyrst, sidan det er definitivt enklast for deg om du blir einig med leigetakar om eit erstatningsbeløp som du får utbetalt direkte. Å gå vegen om depositumskrav er litt meir tungvindt og tek lengre tid fordi du må bevise at du har eit krav, og fordi leigetakar får ein frist på 5 veker til å protestere på kravet ditt, om leigetakar ikkje er einig med deg om depositumstrekk eller beløpets størrelse så vil det ta tid før du får pengane sidan du må gå vegen om husleietvistutvalget/forliksrådet for å få kravet dokumentert ovanfor banken. Så einigheit med leigetakar gjer alt mykje enklare for deg.

Kan eigentleg berre tenke ein grunn til å ikkje ta fullt studielån, og det er om du er usikker på om du kjem til å fullføre studiane sidan du må bestå eksamen for å få omgjort store delar av studielånet til stipend. Men det er fortsatt eit gunstig lån til låg rente, og uansett kor dårleg student du er så vil du aldri kome meir enn 1 år (60 studiepoeng) bakpå før lånekassa nekter deg meir lån.

Ein bilførar kan alltids anmeldast for brot på lov eller forskrift. Som bilførar kan du anmelsast i ettertid for f.eks. uvettig køyring sjølv om du ikkje vart tatt der og då. Om du blir tatt på fersk gjerning eller ikkje har berre betydning for om du kan arresterast eller ikkje. I praksis vil du nok oftere sleppe unna om du ikkje blir stoppa, fyrst og fremst fordi det krever meir arbeid når bilføraren ikkje er stoppa og legitimert.

Det er nok med måling og vitneobservasjon av politiet, det er dette som er den vanlegaste bevisførselen om ein ikkje vedtek førelegget. Så du kan risikere å få brev der du blir spurt om å vedta forelegget (der det å ikkje vedta fører til anmelding og rettssak), men det er lite truleg. I dei fleste fartskontrollar så vinkar UP inn dei bilane som skal bøtleggast.

Det er ein overforenkling. Ulykka skjedde i ei 80 sone så hadde ulykka skjedd med ein vanleg bil så er det også stor sannsynlegheit for at jentene hadde køyrt etter fartsgrensa og då køyrt dobbelt så fort som mopedbilen går. Statistisk sett så er dei verste ungdomsulykkene knytt til høg fart og utforkøyring, i slike ulykker hjelp det i mindre grad kva sikkerheitssystem som er i bilen. Ein mopedbil eller moped gir 16 åringar ei moglegheit til å køyre seg sjølv, alternativet hadde vært å kreve klasse B sertifikat på alt under 3,5 t. Det lettaste for å unngå slike ulykker er ved å seie nei, sette høge aldersgrenser og høge kompetansekrav. At aldergrensa på vanleg bil er 18 år er også eit kompromiss mellom kost og nytte, strengt tatt burde aldersgrensa på klasse B vært 24 år men det hadde gitt store samfunnskostnadar den andre vegen igjen.

Sjølv om det var slik det skjedde, så er det ikkje slik våre fiender ser på dette. For nasjonar som er redde for NATO så kan eg forstå at det virker som ei unskuldning å bruke eit terrorangrep til påskot for ein invasjon. For det liknar eigentleg på den russiske unskuldninga om at dei måtte angripe Ukraina for å for beskytte nasjonale interesser.

Det spørs nok kva slags investering ein snakkar om. Fordelen med flyttbart hus er at det er ei personleg investering slik at uansett kvar i landet du skal bu så slepp dei å bytte bustad. Økonomisk er det nok langt mindre å hente, utfordringa i tettbygde strøk er å finne ein plass å stå som ikkje kostar skjorta. Eg meiner at det ein burde fokusere meir på å legge til rette for er ikkje-flyttbare mikrohus. For dei som ønsker å kjøpe ei tomt menn som ikkje treng eit stort hus så burde det være enklare å få bygge små hus. På ein del områder er kvalitetskrav litt vel store. Eit mikrohus burde også kunne være eit godt grunnlag for å bygge på om ein seinare treng større hus, og då kan ein legge meir av kvalitetskrava til tilbygga.

Du har mista eit veldig viktig poeng med protestantismen om du trur det er jesus som er viktigast.

Husk at du også har vikeplikt om nokon skulle kome feil veg i rundkøyringa. Vikepliktskilter gjeld begge vegar, og at ein bilist har brutt lova ved å køyre mot einvegskøyringskiltet gir ikkje neste bilist fullmakt til å bryte vikeplikta. Det sagt så er det såpass uventa at det kjem nokon feil veg at dei fleste bilistar ikkje tenker over det, men i teorien kan du møte f. eks ei ambulanse som tek snarvegen ved å køyre kortaste veg gjennom rundkøyringa. Det finnes ikkje særskile reglar for rundkøyring, men dei vanlege reglane gjeld sjølvsagt. I den samanheng blir meininga til Statens vegvesen viktigare enn meininga til den enkelte bilist når reglane skal tolkast, for det er heller ikkje ei lovfesta ei plikt til å markere køyrefelta, så berre fordi det manglar kvitstripe så betyr ikkje det at det ikkje er fleire køyrefelt.

Så lenge det er ikkje er sikre holdepunkt for kva terroristen tenkte og ville, og det enda ikkje er gjennomføre rettssak for å få klarheit i dette, så er eg einig i at dette ikkje er opplest og vedtatt kva som var formålet med terroren. Det sagt så er sannsynlegheita for at dette var eit angrep på skeive veldig stor, både tidspunkt, stad, offer, samt trusslane mot homofile frå personar i same miljø som terroristen talar sterkt for at det var eit angrep mot pride. Det einaste som taler mot at pride var målet er at det ikkje var berre skeive som vart ramma, men det treng ikkje å bety så mykje. Det er nok høg sannsynlegheit for at terroren vart gjennomført på denne måten av meir praktiske omsyn. Å angripe sjølve paraden dagen etter hadde nok vært mykje vanskelegare med tanke på sikkerheitsoppbod, og ved å gå lengre inn i gata så er det mindre plass og større fare for at han hadde blitt overmanna. Så kan det sjølvsagt være at terroren var retta mot befolkinga generelt, mot folk som drikk alkohol, folk frå Oslo, osv, men det endrar særdeles lite. I tillegg vil ikkje det eine utelukke det andre. Det blir som å diskutere om Utøya-skytinga var mest politisk eller rasistisk motivert når vi no veit at det var begge delar. Det er mogleg at dei som har heilt spesiell agenda kan ha fordel av å sette hendinga i eit spesielt lys, men eg ser ikkje dei heilt store forskjellane. Så mitt utgangspunkt er at eg er einig i at det ikkje er 100% sikkert at angrepet berre retta mot skeive, og at det er mest korrekt å omtale angrepet som terror eller masseskyting (som er to sider av same sak). For realiteten er jo at dette var eit angrep på oss alle, det var ingen, verken hetrofile eller muslimar som var trygge under angrepet, kulene stoppar ikkje for å spørre om legning. Og slike handlingar er sjølvsagt fullstendig uakseptable for oss alle, uavhengig av kva gruppe vi tilhøyrer.

I tillegg så fungerer vikepliktslinja på veg inn i rundkøyringa nesten aldri. Eg er sikkert på at i 99% av tilfella så er det den som held størst fart som kjem fyrst inn i rundkøyringa. Dette er særleg synleg der det er vegar av ulik storleik i den same rundkøyringa der det ikkje er uvanleg at det er ei heil kø av bilar frå den største vegen som køyrer gjennom rundkøyringa medan alle andre bilar står og venter på vikepliktlinja. Rundkøyringa skal fungere meir etter fletteprinsippet, der alle bilistar skal bremse opp eller stoppe ved vikepliktlinja og så køyre ut i rundkøyringa om det ikkje er bil inne i rundkøyringa eller bilen ved arma til venstre ikkje har rukket å krysse sin vikepliktlinje.

Fordi det ekstra kaloriinntaket er ubetydeleg med føresetnadane om at personen er både aktiv og i utgangspunktet har lavt kaloriinntak. Så lenge ein har god kontroll på kaloriinntaket så er det uproblematisk å drikke sukkerbrus, og ettersom det er mogleg at lettbrus kan være både kreftframkallande og kan virke forstyrrande på blodsukkeret så er sukkerbrus det beste valget om ein fyrst skal drikke brus. For sjølv om det er svært lite farleg å drikke små mengder med lettbrus så er det forbunde med mindre usikkerheit å drikke reint sukker.

For Norge sin del så har vi denne tilpassinga gjennom ein blandingsøkonomi som er basert på markedsøkonomi (vanleg kapitialisme) men med innslag av planøkonomi (offentleg styring). Den moderne tilpassinga av markedsøkonomien blir tilpassa gjennom ulik grad av myndigheitskontroll ved at staten er aktivt inne og er eigar av ulike selskap, eller gjennom lovreguleringar. Dei aller fleste land har ei blanding av markeds- og planøkonomi, forskjellen ligg i kor aktivt myndigheitene styrer økonomien. Rein markedsøkonomi (kapitalisme) vil i likheit med rein planøkonomi (kommunisme) fungere dårleg i praksis. Det er ingen land som har prøvd å berre ha ein av delane, sjølv dei mest kapitalistiske landa har avgrensingar på kva som er lovleg å selge, korleis det kan markedsførast, og liknande reguleringar. Og sjølv dei mest kommunistiske statane drog det aldri så langt at markedskreftene ikkje hadde betydning, sjølv om alle fekk det dei trengte av staten så har det alltid vært rom for å kjøpe eller bytte til seg andre goder for dei har hatt makt og pengar.

Ja som alltid er det eit spørsmål om kva ein samanliknar det med. I dag kom nyheita om at WHO sett aspartam på lista over mogleg kreftframkallande stoff, og at WHO forstatt definerer det som trygt innafor anbefalte mengder, som er 40 mg aspartam pr kilo kroppsvekt, eller mellom 3 og 4,5 liter brus per dag for ein person på rundt 70 kg. 3 liter sukkerbrus tilsvarer 1260 kcal, og 4,5 l tilsvarer 1890 kcal. Ein person på 70 kg vil typisk ha eit kaloribehov på 2100 kcal i døgnet. Så om du drikk så mykje lettbrus at du er i faresona for å overgå den anbefalte mengda som er ansett som heilt trygt og går over til å drikke sukkerbrus i staden for så betyr det at nesten heile kaloribehovet blir dekt av brusinntaket. Om du drikk meir enn anbefalt trygg mengde sukkerbrus, som til dømes 10 liter per dag, og i staden drikk 10 liter sukkerbrus då får du ditt doble kaloribehov av brus åleine. Då er eg heilt einig i at det er nok ein langt meir akutt fare for at du døyr av fedme og fedmerelaterte sjukdommar lenge før du rekk å utvikle kreft på grunn av aspartamen. Eigentleg bør ein som kjent ikkje drikke brus i det heile tatt. Og skal ein fyrst drikke brus så må ein gjere nokre vurderingar. Er du ein aktivt person med eit tilpassa kalorinntak som drikk brus berre på laurdagar og aldri meir enn eit lite glas så bør du heilt klart velge sukkerbrus. Men er du som store delar av befolkniga som drikk mykje brus, og som alt er i den øvre delen på BMI-skalaen så tenker eg at du openbart bør gå for den sukkerfrie varianten, rett og slett fordi den største helsetrusselen er då fedme. I snitt drikk nordmenn 0,3 liter brus per dag, og med tanke på alle dei som drikk svært lite brus (barn, eldre og folk som er helsebeviste) så seier det seg sjølv at det er mange brusdrikkarar som dreg opp snittet ved å sette til livs svært mykje brus. Og skal eg løfte blikket og ikkje tenke på helsa til kvar enkelt, men heller tenke på samfunnskostnadane ved behandling. Så er eg overbevist om at det er mykje dyrare for AS Norge både i helsetilbod og redusert arbeidskapasitet at vi har ei tjukk befolkning som tidleg får helseutfordringar enn å kreftbehandle personar som elles er friske. Så også utifrå eit samfunnsøkonomisk perspektiv så kan eg ikkje forstå anna enn at det beste er å anbefale sukkerfri brus, sjølv om det er mogleg at ein kan få kreft. Fedme-problematikken er mykje større og mykje meir akutt. Og for dei som drikk så mykje sukkerfri brus at det er ein reell bekymring for kreft så er sukkerhaldig brus definitiv eit dårleg alternativ.

Ikkje nødvendigvis. Vegvesenet definerer det slik: Dette er sjølvsagt ikkje nedfelt i lov eller forskrift, men det viser at Vegvesenet sjølv meiner at det ikkje finnes rundkøyringar med eit felt, det som avgjer talet på felt er kva det er fysisk plass til. Eg er heilt einig i at dette er ein idiotisk tolking sidan det sjølvsagt ikkje gir meining at rundkøyringa har fem felt når det kjem fem mopedar inn i rundkøyringa, og berre eit felt rett etterpå når det kjem ein buss inn i rundkøyringa. Men det dette betyr er at blå bil har kryssa ei usynleg feltlinje og komt inn i ditt felt, som er definert som eit eige køyrefelt rett og slett fordi at du som raud bil fekk plass der. Blå bil har kutta svingen og brutt trafikkregelen om at den som skal svinge til høgre skal halde så langt mot høgre kant av køyrebana som mogleg. Det vil i tillegg være lovleg å køyre forbi på venstre side, men i kryss berre når det er fleire køyrefelt i køyreretninga, som er det som er usikkerheitsmomentet i denne saka. Det som talar for at det er din skuld er at dersom det her ikkje er var plass til to køyretøy i bredda, noko som er understøtta av at det blei ein kollisjon, så er det du som ikkje har vika for blå bil som kom frå høgre. I tillegg så kan ein nok argumentere for at du har brutt grunnregelen om å ferdes aktsamt utan å unødig forstyrre anna trafikk. Det kan då argumenterast for at du som den bakerste bilen burde vært meir aktsam og gitt blå bil nødvendig plass. Rundkøyringar er eit salig rot fordi det ikkje finnes eigne reglar for rundkøyringar, og ved å forsøke å bruke dei vanlege trafikkreglane så får ein tvilstilfeller. Utan at det er relevant for din sak så er det ei tilsvarande uklarheit rundt bruk av blinklys om du ikkje skal ut fyrste avkøyring til høgre. I trafikkreglane står det at du skal gi tegn ved svinging (eller anna vesentleg endring av køyretøyets plassering i sideretning), og då er det eit interessant spørsmål om det å køyre til venstre i rundkøyringa er svinging ettersom du vrir på rattet, eller om det ikkje er definert som svinging fordi du berre følgjer køyrebana (der du har forkjørsrett). Ordlyden i forskrifta gir gode haldepunkt for at det er bruken av rattet som fører til svinging som utløyser kravet om å gi teikn om retningsendring, men samtidig så er ingen som brukar blinklys kvar gong det er ei lita kurve på vanleg veg. Dette gir kanskje ikkje dei heilt store praktiske utfordringane til vanleg, men det er eit godt eksempel på at dei generelle trafikkreglane ikkje alltid let seg overføre til rundkøyringar og andre spesialsituasjonar.