The Avatar

Dette er sjølvsagt berre spekulasjon på tynt grunnlag, men i artikklane så er det avbilda ein mørk bil med kulehol i frontruta. Det er ikkje utenkeleg at dette er ein sivil politibil, og at den drepte 40 åringen har skutt bakover frå eigen bil mot politiet som var i bilen bak. Normalt sett så er det jo slik at politiet innhenter bilen som skal stoppast bakfrå, det er då typisk at ved skuddveksling så har politiets køyretøy skotskader i fronten medan mistenktes køyretøy har skotskader bak. Eg har likevel vanskeleg for å sjå for meg at politiet ikkje har brukt blålys i ein slik situasjon, så sjølv om det skulle være snakk om ein mørk sivil politibil så burde det være veldig synleg at dette var ein utrykkingsbil. Så kan det sjølvsagt være at politipatruljen kom frå motsatt retning slik at dei to bilane stoppa front mot front før skytinga, i så tilfelle er det naturleg at begge køyretøya har skotskadar i fronten.

På spørsmålet i avstemminga så tenker eg at utroskap er utroskap uansett kva form det tek. Om partneren ligger med alle kompisane så er det ikkje det at ho tok betalt som største sviket, største sviket er at ho har hatt sex med andre. Om det er avtalt at ein har eit åpent forhold, så er det etter mitt syn heilt urelevant om ho tek betalt, fikk påspandert drink eller middag, eller endog at ho sjølv betalte ein mannleg prostituert. Det er også veldig individuelt kva som ein synes går over grensa. Enkelte par rekner det som utroskap om ein har ein litt for dyp samtale med ein annan person og reknar det som følelsesmessig utroskap, andre synes at småkyssing er greit men ikkje klining, og andre igjen reknar det ikkje som utroskap før det er snakk om full penetrering. Om ein har ein prostituert som partner så handler det om å sette grenser, det er langt frå uvanleg at prostituerte setter klare grenser for kva som er for intimt til å dele med andre. Det er slik som eg forstår det mange prostituerte som sett grensa ved ingen berøring over brystvortene då overkroppen og særleg ansiktet er forbeholdt partneren og er ikkje til salgs. Andre igjen kan ha det bokstaveleg talt omvendt og seier at kunden ikkje får gjere noko under beltestedet medan alt over er fritt fram. Grensesetting er ein viktig del av eit kvart forhold. Eg tenker nok at ei vel så viktig grense dersom du har ein prostituert som partner er kor langt det er greit å gå. Eg tenker kanskje at at mange vil synes det er over grensa å skulle selge seg til kjentfolk og at det å ha kompisar på kundelista er ugreit. Eg tenker også at mange vil ha det som krav at prostitusjonen skal skje i trygge former med bruk av kondom under heile akten, osv. Men slik er det også for dei som har opne forhold, det er ikkje slik at eit par som har avtalt eit ope forhold har gitt klarsignal for absolutt alt. For nokon kan det være greit at partneren har ein kjæreste til men ikkje at ein ligger rundt, og for andre kan det være omvendt med at det er lov å ligge rundt men ikkje å være kjæreste med nokon andre.

Alt som handler om sex er stigmatisert. Det er heller ikkje alle som stolt proklamerer at dei jobber på Kondomeriet heller, sjølv om det er ein butikkjobb der ein selg lovlege varer. Det å jobbe på sexbutikk er nok langt mindre stigmatisert i dag enn det var for 20 år sidan, no har det blitt langt meir normalisert og det er til og med reklame for slike butikkar på TVen. At prostituerte blir stigmatisert handlar ikkje berre om sexen, det handler vel så mykje om at det er ein jobb som ikkje er 100% lovleg. Det gir heller ikkje kjempehøg status å proklamere at du er NAVer fordi du har lurt legen din til å skrive legeattest på at du er arbeidsufør. Strengt tatt er det nok ganske stigmatisert å være arbeidsufør i det store og det heile, så det blir i alle fall ikkje noko betre om du har begått trygdesvindel. Eg er heller ikkje einig i at det berre er kvinnene som blir påført skam, det er også ganske fornedrigande for ein mann å måtte betale i dyre dommar for noko som andre menn klarer å ordne seg heilt gratis. Sjølv om at det for enkelte menn er høg status å ha hatt sex med flest mogleg kvinner, så er det ikkje like stor status om flesteparten av disse kvinnene er prostituerte.

Det er aldri dumt å søke hjelp. I tillegg til barnevernet så er det også aktuelt å kontakte politiets førebyggande avdeling som jobbar med å hindre ungdomskriminalitet. Eg har dessverre ingen konkrete råd å gi, men det finnes fleire hjelpetilbod alt etter kva som passer best.

Sjølv med legalisering og statleg regulering så kan eg aldri sjå for meg at Staten kjem til å gå inn som arbeidsgivar, då bytter ein berre ein hallik med ein ny statleg hallik. Eg reknar med at premisset med lovleg sexkjøp er at dei prostituerte er enten sjølvstendig næringsdrivande eller har sjølv organisert seg som eit privat selskap. Det vil nok aldri bli ei statleg stilling der vi har prostituerte på tarifflønn med offentleg tenestepensjon. Eg kan aldri sjå for meg at prostituerte blir eit lavtlønnsyrke, til det er nok balansen mellom tilbod og etterspørsel såpass forskjellig at dei prostituerte kan kreve omtrent det dei vil utan at det medfører mangel på kundar. Det med å informere om fordelar og ulemper med yrket er eg heilt sikker på at bransjen kjem til å ordne sjølv gjennom å opprette interesseorganisasjonar, på lik linje som ein gjer med andre yrker. For dei som gjer prostitusjon til eit yrke og eit levebrød så kjem dei ikkje til å ha interesse av at markedet skal renne over 19 år gamle jenter som trur dette berre er lettkjente pengar utan negative konsekvensar. Det vil underbygge dei som prøver å være seriøse i bransjen. At myndigheitene skal gå inn med eit eige kursopplegg tviler eg på vil skje, på lik linje med at det i dag ikkje finnes statleg informasjon om ulempane ved å starte i andre yrker. Ein 19 åring som vil bli fiskar må oppsøke fiskeribransjen for å få opplysningar om korleis det er å jobbe som fiskar, det kjem ingen TV-reklame for myndigheitene om at fiskeri er den klart farlegaste jobben i Norge med ein personskadefrekvens på 61 per 1000 årsverk. Eg er ikkje ueinig i at den som startar i ein slik jobb må være klar over kva det medfører, men eg ser heller ikkje korleis ein skal klare å fange opp dette informasjonsbehovet. Det må i så tilfelle være ved å underlegge prostituerte eit autorisasjonsopplegg der det berre er lovleg med sexsalg for prostituerte med offentleg godkjent utdanning, men då er ein nok fort tilbake på alle ulempane med dei som i heilt privat regi selger sex og som må gjere det i det skjulte som svart arbeid.

Det kan være litt både og. Matavfall utgjer kanskje ikkje så mykje volum i restavfallet, men det tilfører ofte ganske mykje vekt, som igjen gir meir kostnadar i forhold til å transportere avfallet. Mitt inntrykk er likevel at dei fleste produserer relativt lite matavfall, særleg no når det er så mykje fokus på å forhindre matsvinn. For dei som bruker mykje frukt og grønssaker, og som i tillegg er veldig liberale med kva ein skjærer vekk og ikkje vil bruke til mat så er det ikkje så vanskeleg å produsere ganske mange kilo med matavfall mellom hentingane.

1. Er i dag ulovleg. Både gjennom forbodet mot menneskehandel, og forsåvidt også gjennom at ein av definisjonane av voldtekt er å ha sex med nokon som ikkje kan motsette seg handlinga. 2. Tvang er alt ulovleg, sex gjennom tvang er voldtekt. 3. Det er også ulovleg å overføre smittbar sjukdom som gir betydeleg skade på kropp eller helse, med mindre forsvarlege smitteverntiltak er iverksatt. Overføring via seksuell omgang er sjølvsagt også ulovleg, riktignok med eit unntak av at overføring av seksuelt smittbar sjukdom likevel er lovleg med samtykke. Litt off-topic angåande seksuelt overførbare sjukdommar. Dersom prostitusjon blir eit lovleg yrke så vil også Arbeidsmiljøloven gjelde for sexarbeidarar. Det blir då interessant å sjå kva som blir vurdert som eit fullt ut forsvarleg arbeidsmiljø, det mest nærliggande er at kondombruk i praksis blir påbode sidan det er uansvarleg å ikkje bruke tilgjengeleg verneutstyr. Det blir spennande å sjå om Arbeidstilsynet vil akseptere hyppig testing av alle innvolverte partar som tilstrekkeleg vern.

Den helsemessige kompetansen er ikkje nødvendigvis dårlegare, men når ein ikkje kan kommunisere med pasienten så har ein eit kraftig handicap. Det er relativt få arbeidsoppgåver der tilbakemelding frå pasienten ikkje er nødvendig eller i det minste viktig for å kunne gi best mogleg behandling. Det er klart at dersom du er kirurg som opererer på bedøvde pasientar, eller sjukepliar som jobbar med bevistlause pasientar på intensivavdelingen så treng du ikkje så mykje språkforståing, men du kjem nok ikkje heilt unna at kvaliteten på behandlinga blir betre dersom helsepersonellet også har klart å lese journalen. Største problemet med helsepersonell som er utdanna i utlandet og som har lært seg norsk er ikkje kompetansen i seg sjølv, problemet er ofte at dei har lært å jobbe på ein litt anna måte enn til dømes ein norsk sjukepleiar. Du skal ikkje berre kunne helsefaget, du må også kunne jobbe i det norske systemet, og det har du ikkje nødvendigvis lært om du har din utdanning frå Spania eller Vietnam. Det er mange nordmenn som drar til utlandet for å få utført operasjonar eller tannbehandling fordi det er billegare og med lik eller høgare kvalitet enn ein får i Norge. Ein hadde ikkje utført slike inngrep i utlandet dersom ein ikkje hadde stolt på at kirurgen har kompetansen i orden.

800k som siv.ing i det private er litt under snittlønna. Særleg innafor det private så kan det være stor forskjell mellom stillingar med høgast og lågast lønn, det er også regionale forskjellar. 800k etter 9 år er over snittet i enkelte landsdelar, det er også litt ulikt frå arbeidsgivar til arbeidsgivar om ein får overtidsbetalt i tillegg eller om overtid er innrekna i årslønna. Fordelen med å jobbe i staten er at lønna er ganske lik overalt, der det er relativt lite forskjell på kvar i landet ein bur.

Det har vært store politiske endringar før også, men eg er likevel einig i at det i mange land no er eit politisk ønske om å gjere store endringar. Gjerne fordi det no er ein generasjon eller to som har levd ganske godt slik landa har vært styrt, og som ikkje kjenner til noko anna og som derfor er villige til å prøve ut nye måtar å styre landet på i eit forsøk på å gjere det enda betre. Og sjølv om det i vesten går frå å være velfungerande demokrati til å bli meir autoritært styre så skal vi ikkje gløyme at det i andre verdensdelar også er mange land som går frå autoritært styre til eit folkekrav om demokrati. Er heilt einig i at vi må rekne med fleire krigar dei neste 10 åra, men eg tviler på at vi får ny verdenskrig. Til dette så har både politikken og teknologien utvikla seg i ei retning der eg finn det mindre og mindre sannsynleg at vi får store konstelasjonar av land frå alle verdensdelar som står i krig mot ein eller fleire tilsvarande konstelasjonar. Ein viktig grunn til at både fyrste og andre verdenskrig vart å rekne som verdenskrigar var at USA gjekk inn i ein krig som stort sett foregikk i Europa, og til dels fordi Storbritannia og Frankrike som kolonimakter henta soldatar frå sine koloniar slik at det var fleire nasjonalitetar innvolvert enn kva som hadde vært normalt. Krigen i Stillehavet mot Japan under andre verdenskrig var i all hovudsak ein parallell krig der Japan hadde sine eigne planar for søraustasia som var uavhengige frå Hitler sine planar. Så dersom vi får ein tredje verdenskrig så trur eg at den krigen vil bestå av mange uavhengige krigar som pågår samtidig, kanskje også der same nasjon har fleire frontar. Krigen mellom Russland og Ukraina kan absolutt opne for at det bryt ut krigar og opprør andre stadar også fordi moglegheita opner seg, men etter mitt syn vil ikkje det utgjere ein verdenskrig slik som vi tenker på dei to fyrste, med etablerte frontlinjer og stort tap av menneskeliv. Mellom anna er det frykta at Kina skulle utnytte situasjonen til å angripe Taiwan fordi Amerika og Europa var bundne opp med å hjelpe Ukraina og fordi at Biden ikkje var spesielt interessert i å kaste USA ut i ein ny krig. På dette området er det kanskje ein fordel med Trump som president i USA, etter at Trump har tatt over så vil nok andre nasjonar i større grad frykte Amerikansk innblanding fordi ein veit at Trump er krigshisser.

Dobbel eller trippel pose. Matavfallsposane er gratis og du får så mange du vil ha. Alternativt at du bytter pose ofte og ikkje venter til det blir fullt. Akkurat kaffegruten kan du også vurdere å berre skylle ned i vasken. Den er så finmalt at det ikkje påvirker avløpet, og som matavfall har den relativt liten verdi.

Om begge partar er einige om at det er greit så er det heilt uproblematisk. Utroskap er utroskap uansett korleis ein snur og vender på det, det er aldri ei unskuldnimg at ein tok betalt, var full, var sjalu, eller liknande. For dei aller fleste så vil det ikkje være akseptabelt at partneren din har sex med andre, og særlig ikkje andre i vennegjengen då dette er utroskap. Betaling og lovlegheit endrer ingenting, det er masse anna som også er fullt lovleg men som ein ikkje gjer bak ryggen på partneren sin. Lova er nok vedtatt i beste meining, men det er ei lov som er veldig moralsk styrt. Til dømes at ein kvar seksuell handling i bytte mot vederlag eller forsøk på dette er ulovleg, noko som opner for stor moralsk tolking. For blir du sexkjøper når du har med blomster heim på valentinsdagen for å "kjøpe" sengekos med kona? Kva med å spandere middag på ein date? Legge ut for taxi dagen etter ein ONS? Betale ein eskorte for å tilbringe kvelden og deretter ha frivillig sex etter at jobben er utført og betalt? Når er eigentleg grensa nådd? For å beskytte både sexarbeidarar (og alle andre) så er det kriminaliteten ein må forby og bruke politiressursar på å forhindre. Det er ingenting i denne lova som ikkje alt er ulovleg, frå det openbare eksemplet med at menneskesalg er ulovleg, til det meir mundane med at avtalelova forbyr avtalar der den eine parten har utnytta den andres nødtilstand eller uerfarenheit. Så sjølv utan dagen forbod med sexkjøp så stilles det ekstra strenge krav til at kjøparen må forsikre seg om at den prostituerte inngår avtalen frivillig og med full forståing av konsekvensane, og ikkje inngår avtalen på bakgrunn i ein nødstilstand som til dømes at ho må skaffe pengar til narkotika.

Når det gjeld lovlegheita så meiner eg at det heilt klart bør være lovleg å selge sex, det er alle negative forhold rundt sexsalg som må regulerast og prioriterast. Som til dømes utfordringa med trafficking og menneskehandel, det er i seg sjølv ulovleg og det er etter mitt syn heilt likegyldig om menneska som effektiv sett er slavearbeidarar blir satt til å jobbe med sexsalg, narkotikasalg, eller som billig arbeidskraft på hermetikkfabrikken. Tvang og utnytting er også frå før ulovleg, så heller ikkje her hjelp det med eit forbod mot sexsalg. Det einaste som forbodet mot sexsalg fører til er at dei prostituerte som jobbar under tvang, i liten grad kan rekne med å få hjelp sidan salget foregår i det skjulte, og at kundane som kunne gått til politiet for å melde frå ikkje vil gjere dette fordi ein då også må tilstå sitt eige lovbrot.

Utanom moralen så ser eg ikkje ein veldig stor forskjell på at du lovleg kan jobbe som massør og ta på alle kroppsdelane til kunden utanom kjønnsorganet, eller at du kan kle deg naken i yrket som stripper/modell, men ikkje om den betalande kunden masturberer samtidig slik at det blir ei seksuell handling. Tilsvarande er det i forhold til stigmaet med å ha ein jobb som gir ubehag. Så lenge det er frivillig så ser eg heller ikkje at det skal være så stor forskjell på å ha ein jobb der du tek klienten i skrittet til dei får utløysing, kontra å ha ein jobb der du tørker klienten i baken etter dobesøk, kroppsleg sett er det ganske samanliknbart ved at begge delar ofte er ekkelt mellom framande. Det blir også likt psykisk sett, det er mange lovlege jobbar der du blir utsatt for påkjenningar som du i verste fall får PTSD eller blir suicidal av å utsette deg for, som til dømes psykiater eller ambulansearbeidar.

Du det er ikkje forbod mot å selge slik kunst. Det er likevel nokre fallgruver, som til dømes om du selger verket som at det er ditt originale verk og dermed gir uriktige opplysningar om varen du selg. Det er sjølvsagt lov til å betale i dyre dommar for eit bilde du har laga med AI, men det er sjølvsagt ei grense for kva som er betalingsviljen for noko som kven som helst kan gjere på kort tid utan å føre kjøparen bak lyset. Så det kjem også ann på kva du eigentleg tek betalt for, er det hovudsakleg å printe ut og ramme inn kunstverket? Er det tida du har brukt på å skrive inn dei rette orda og valgt ut det beste bildet? Tek du betalt for ein eigenutvikla AI til dette formålet? Eller tek du enkelt og greit betalt for å late som at du har brukt mange timar på å skape kunst? Osv. Merk også at på AI verktøy som er tilgjengelege enten gratis eller via ein lisens, så vil det kunne være brukarvilkår som avgrenser kva du kan gjere med sluttproduktet.

Det har nok mykje med kva du definerer som verdenskrig. Proxykrig er også krig, men du har nok rett i at framtidas krigar nok ikkje vil være erklærte i brevsform i diplomatiske møter der klart definerte nasjonale armear møtes på slagmarka. Leiesoldatar, opprørsgrupper, hackerangrep, droner, osv er nok den nye normalen. Ikkje at proxykrig er nono nytt heller, også under andre verdenskrig var det mange nasjonar som kalla seg "nøytrale" til tross for at dei heilt klart støtta og hjalp den eine sida med våpen og materiell. Grunnen til at vi ikkje har atomkrig i Europa akkurat no er fordi russarane forstår at dei ikkje er tent med å bli utsatt for motangrep med atomvåpen. Krigen mellom Russland og Ukraina nærmer seg fort definisjonen av verdenskrig. På russisk side er det no både belarusiske og nordkoreanske soldatar, og på ukrainsk side så er det frivillige fra mange nasjonar, og sjølvsagt stor indirekte støtte frå Europa og Amerika.

Ser at det er ein del busselskap som tilbyr å dekke sertifikat, men eg veit ikkje om transportselskap som har tilsvarande tilbod. Det mest realistiske er nok å ta kontakt med aktuelle arbeidsgivarar for å høyre kva dei kan tilby. Mitt inntrykk er at transportselskapa ikkje er desperate nok til å dekke kostnadane på same måte som busselskapa. Beste rådet er å forhøye seg med lokale arbeidsgivarar. Dei vil kanskje være meir villig til å inngå ein avtale for å få deg som arbeidstakar framfor å måtte tilsette nokon frå utlandet.

Du kan også be om innsyn i lønna til dine kollegaer og i andre avdelingar. Dette er offentleg informasjon. Minimumslønna er det berre å slå opp i tariffavtalen. Makslønn finnes eigentleg ikkje, men du må argumentere sterkt om du skal få særleg mykje meir lønn enn kollegaene og ikkje minst sjefen din, det er likevel i teorien mogleg.

Ja det kan du. Du legg maten du skal varme opp inni eigna emballasje som toler oppvarming. Til dette ville eg brukt plastposar som er litt tjukkare enn f.eks. brødposer. Det aller beste er å pakke inn maten i sous-vide poser for vakumeringsmaskin då disse posane er berekna for å ligge i varmt vatn. Altså tilsvarande som Fjordland middagane. Denne konkrete løysinga består at ein plastpose med ziplock samt ei "pute" som utviklar varme når den blir våt. Den ytre posen held på dampen slik at du får mest mogleg oppvarming på posen med mat som du har inn i varmeposen. Denne løysinga er som nemt utvikla for militærrasjonar, så til heimebruk kan du legge denne "puta" direkte i kasserollen, deretter tilsetter du vatn slik at "puta" får utvikle varme.

For ein arbeidsgivar så er det ofte meir administrasjon for mindre inntening å organisere deltidstilsette. No kjenner eg ikkje konsulentbransjen særleg godt, men det stemmer nok at dei fleste som leiger inn konsulent gjer det fordi ein treng 100% arbeidskapasitet. Dei som berre treng konsulent i 50% stilling klarer vanlegvis å dekke over det arbeidsbehovet ved bruk av overtid på dei andre tilsette, noko som ofte kan bli billegare enn det å leige inn konsulent. Å bruke pengar på konsulent gjer ein vanlegvis ikkje før det verkeleg er behov for det. Unntaket er når ein leiger inn konsulent for å få tilgang til spisskomeptanse som bedrifta ikkje har frå før. Då er det nok fleire osm berre vil betale konsulenten for dei få timane ein treng fagkompetansen, men det å finne disse kundane med behov som tilsarer din stillingsprosent er nok ikkje berre enkelt. Til tross for at det kanskje er litt ekstra utfordrande innafor konsulentbrasnsjen, så vil det variere ein del frå arbeidsgivar til arbeidsgivar på kva som er ein betydeleg ulempe. Enkelte arbeidsgivarar vil enkelt og greitt ikkje oppfylle sine forpliktingar etter arbeidsmiljølova, og ikkje minst sine samfunnsforpliktingar med å legge til rette for at folk kan få barn. Staten har gjennom lovverket lagt mykje av kostnadane ved dette over på arbeidsgivarane, noko som sjølvsagt er lettvint for Staten, men ulempa er sjølvsagt at belastninga med denne kostnaden kan bli ujamt fordelt utover ulike arbeidsgjevarar. For trådstarter kan det være mogleg å vinne fram rettsleg med at ei 50% stilling ikkje utgjer ei vesentleg ulempe for arbeidsgivar. At det er ein ulempe er ein ting, men etter arbeidsmiljølova så er ikkje arbeidsgivar fri for sine forpliktingar med mindre ein kan vise til at ulempane er vesentlege. I tillegg er arbeidsgiver pliktig til å gjere tiltak som reduserer ulempane, så ikkje berre skal ulempen være vesentleg, den skal også være vesentleg til tross for forsøk på å redusere ulempane. Reint konkret så kan det være eit alternativ å gå i forhandlingar for å finne ut kvar grensa går for arbeidsgjevar. Sjølv om at arbeidsgiver ønsker arbeidstakarar i 100% stilling så betyr ikkje det at det vil medføre ein vesentleg ulempe for verksemda om ein av dei tilsette jobbar i 90% stilling. Så om 50% blir for stor stillingsreduksjon så du prøve å sjå om ein 40% reduksjon er meir akseptabel. Kva som medfører ein vesentleg ulempe er nok også avhengig av kva arbeidstidsordning ein legg til grunn. Ein stillingsreduksjon der du berre jobbar fire timar kvar dag mellom kl 10 og 14 vil kanskje merkast langt mindre enn ein tilsvarande stillingsreduksjon der du er på jobben berre anna kvar dag. I andre jobbar vil kanskje det å berre jobbe fulle dagar av og til være enklare å handtere enn ein arbeidstakar som jobbar halve dagar.

I så tilfelle så burde du kjøpe inn nokre varmeposer. https://www.paracord.no/products/frh-feltrasjon-varmepose Slike finnes også i ein del feltrasjonar, alt du gjer å helle kaldt vatn på varmeelementet og så vil det skje ein kjemisk reaksjon som utvikler varme, som igjen varmer opp maten. Kjøper du inn 7 slike så er du i det minste sikra eit varmt måltid kvar dag i ei veke før du må ta til takke med kald boksemat. Dette produktet er utvikla som enkeltporsjonar med ein pose per person, men er du litt gnien så kan du til heimebruk legge denne varmeposen i ein kasserolle med lokk og på den måten varme fleire porsjonar med mat på ein og same pose. Det er sjølvsagt ei grense for kor gjerrig du kan være, blant anna med tanke på kor kompakt og kald maten er. Ei hermetikkboks vil det nok være lurt å legge over i plastpose før oppvarming, vist ikkje vil det nok ta langt tid før lapskausen er varm heilt inntil sentrum. Det er eigentleg same produktet som går under navnet handvarmere: https://www.biltema.no/fritid/jakt/jaktklar/handvarmer-2000042043 som også kan være fint å ha. Det er ikkje ei skikkeleg oppvarmingskjelde, men det hjelp godt på komforten å få varme i fingrane igjen. Er det skikkelg kaldt så kan du også legge handvarmaren på innsida av jakka for holde kjernetemperaturen oppe.

At vi ligg høgt oppe på statistikken over legar og sjukepleiarar per 1000 innbyggarar kan også lesast på ein anna måte enn at det er ressurssløsing. Den viktigaste forklaringa er at vi har råd til å gi alle innbyggarane eit godt helsetilbod. Det burde ikkje være veldig overraskande at det er i dei rike landa ein har flest legar. Den andre forklaringa er geografien vi har i Norge med mange sjukehus og legesenter. Her kan ein sjølvsagt argumentere at det er sløsing at vi ikkje har sjukehus berre i dei store byane, men eksakt kvar ein skal sette grensa for "godt nok" helsetilbod blir eit reint politisk spørsmål. Om vi ser på statistikken over sjukehussenger pr 1000 innbyggarar: https://www.theglobaleconomy.com/rankings/hospital_beds_per_1000_people/ Så ligg Norge på ein 19 plass til tross for at vi har mange sjukehus, godt slått av mange andre Europeiske land. Om vi skal analysere dei tala litt så tyder det på at sjølv om Norge brukar mykje pengar på å tilsette legar og sjukepleiarar så sparer vi også mykje pengar ved å flytte behandlinga ut av sjukehusa og sjukesengene og over til legekontor og heime hos folk. Døgnprisen for eit sjukehusopphold i Norge er 5745 kr så ved å ha relativt få sjukesenger så henter ein innigjen ein del av kostnadane der. Japan har utifrå folketal berre halvparten så mange legar som oss, men til gjengjeld har dei nesten fire gongar så mange sjukehussenger. Så blir det opp til økonomane å finrekne på kva som er dyrt og billig. Eg vil også kommentere på at det er ei veldig smal grense for kva trivielle oppgåver legen utfører sjølv når ein fyrst sitt foran datamaskinen på legekontoret, og kva som det lønner seg å tilsette eigne folk for. Ein norsk lege tener ikkje så ekstremt godt, vanlegvis omtrent dobbelt så mykje som ein helsesekretær. Om vi samanlikner mot ein ufaglært arbeidar utan arbeidserfaring så tener ein typisk lege nesten tre gongar så mykje. Enkel matematikk tilseier at med mindre legen bruker minst 1/3 av arbeidsdagen sin på å gjere "sekretærarbeid" så vil det ikkje bli billigare å tilsette nokon andre til å gjere jobben i staden for. Det kan likevel lønne seg der det er veldig mange legar som jobbar samtidig, som til dømes eit legekontor med mange legar så vil det i sum lønne seg å tilsette ein ufaglært arbeidar til 1/3 av lønna til å gjere dette arbeidet, men det fordrer også at disse arbeidsoppgåvene fordeler seg forholdsvis jamt utover. Eg vil også tru at det er relativt liten tidsbesparelse at nokon andre har spurt pasienten om medikamentbruk for deretter å lage ei liste som legen må sette seg inn i, kontra at legen berre spørr direkte og bruker sin kompetanse til å vurdere kva som er gode nok svar og kva som krev oppfølgingsspørsmål. Eit anna moment er også kva kvalitet vi ynskjer på helsetilbodet. Det mest effektive hadde nok vært at sekretæren var inne på rommet saman med legen for å skrive referat rett inn i journalen, men ein minster nok litt av fortrulegheita mellom lege og pasient når ein er fleire inne på rommet som høyrer kva som blir sagt. Det er enkelte pinlege ting som det er vanskeleg nok å fortelle til ein lege av same kjønn og som du er trygg på om det ikkje skal sitte ein ungdom av det motsatte kjønn med spisse øyrer og blyant som høyrer deg legge ut om underlivsproblema dine. Alt det sagt, så er eg likevel einig i essensen av det du skriv. Automatisering vil kunne frigjere mykje ressursar også i helsevesenet, som til dømes tale til tekst som kombinert med KI kan formulere det som høyrer heime i journalen basert på det som vart sagt i legetimen (utan å også ta med pratet om været og andre usaklegheiter). Her vil ein kunne løyse mykje av problemet med byråkrati. Det som kanskje er største hinderet er at det generelt sett er liten aksept i befolkninga til å la datamaskiner ta viktige beslutningar om liv og helse. Sjølv om det er lite effektivt så er nok mange meir konfortable med at to legar blir einige om kva medisinering pasienten skal få, enn at det er berre ein lege pluss KI, eller kanskje berre KI som setter medisinplanen.

Vil legge til at sjølv om det beste er å desinfisere flasker og dunker så er det ikkje tvingandes nødvendig om dunken er forholdsvis rein. Det norske springvatnen er stort sett så godt rensa at det ikkje er mikroorganismar som formerer seg, så bytter du til reint friskt vatn på dunkar som berre har blitt brukt til vatn så er du rimeleg trygg på at vatnet har god kvalitet når du treng det. Kjøpevatn er både rensa og fylt på desinfiserte flasker og står seg i praksis til evig tid sjølv om det etterkvart kan ta litt smak frå emballasjen. Det viktigaste er unngå sollys, så oppbevar vatnet mørkt og gjerne litt svalt.

Det kan være at ein del av disse ukrainiske flyktningane ikkje er registrerte som flyktningar og fanga opp i systemet. Mange ukrainarar som flykta pakka bilen og køyrte til vennar og bekjente i andre land og har derfor hatt bevertning i privat regi utan offentleg støtte. Elles så er det nok slik at for dei fleste som stiller seg i køa for å få matkasser så handlar det nok meir om å frigjere pengar til andre ting. Får ein delar av julematen gratis så blir det meir pengar til overs å bruke på andre ting som alkohol, julegåver, og liknande.

Strøm er viktig, men for folk flest så er det vanskeleg å ha eigenberedskap på straumforsyning. Det går ann å ha aggregat og drivstoff, eller solcelleanlegg som ein kan bruke off-grid, men det koster meir enn det smaker for privatpersonar å skaffe seg slike ting berre for å ha det som eigenberedskap. Det viktigaste er å ha ein plan for varme, samt matlaging. I tillegg til at du bør ha batteri og/eller nødladar til lommelykter, radio og liknande. Varmebehovet dekker dei fleste gjennom å ha nok ved eller gassfyrt varmeovn, men det kan også være så enkelt som ein termodress eller tepper. Kler du deg for å være ute på telttur så frys du i alle fall ikkje ihjel sjølv om innetemperaturen blir negativ. Utan å være veldig påståeleg så er det vel langt oftare utfall i vanleg telefondekning enn akkurat nødnummera? Sjølve nødnettet er eit anna nett enn mobilnettet, sjølv om det er også foreslått slått saman. Dagens nødnett og dagens mobilnett deler uansett mykje av dei same svakheitene ved mellom anna uvær ved at sendarane ofte står i same radiomast, så mister telefonmasta straumforsyninga så råkar det også sendaren for nødnett. Det siste "utfallet" på nødnummera var meir ein kapasitetsreduksjon enn det var utfall. Denne feilen råka også andre telefonnummer og gjorde at det tok mange sekund før ein fekk ringesignal når ein skulle ringe. Ei 30 sekunds forsinking med berre stillheit når du prøver å ringe etter ambulanse er uansett 30 sekund for lenge, men alle som ikkje gav opp og la på kom gjennom til slutt. Eg deler din bekymring rundt single point of failure. Vi er særdeles avhengig av straum, og sjølv om det er eit beredskapsråd å ha batterier til DAB radioen i tilfelle straumutfall så er det vanskeleg å ha nok batteri. Ein DAB radio nærmast sluker straum, at radioen er straumtom etter 12 timar er ikkje uvanleg. Samanlikna med gamle FM radioar som kunne stå påskrudd i vekesvis så er det stor forskjell. Ved straumbrot utover nokre få dagar så kan vi ikkje rekne med at det er mogleg å informere befolkninga, det er nok dei færraste som har sine DAB radioar og mobiltelefonar påslått og fulllada på dag 3 ved eit straumbrot. Sjølv flyalarmen (der dei har det) er i dag fjernstyrt via nødnettet, så ved ufall av nødnettsdekning så vil ein heller ikkje kunne aktivere flyalarmen. Og ved manglande kommunikasjon så er det heller ikkje gitt at ein får varsla nokon til å reise ut for å aktivere alarmen manuelt.