The Avatar

Kanskje ikkje isolert sett, men i denne situasjonen var det alt for høg hastigheit når det var mørkt og smalt. Det at HI var eit krigsskip tilseier også at ulykka burde være mogleg å unngå til tross for feil lanternebruk, ein segler ikkje mot lyskjelder utan å ha kontroll på fart og avstand. Eit krigsskip skal ikkje vere avhengig av å segle visuelt basert på lanternebruk når brua er fyllt med teknisk utstyr for å kunne segle under dårlege siktforhold. Dersom sjøforsvaret er avhengige av at fienden har tendte lanterner for å ikkje kollidere så er vi ille ute. Om eg ikkje huskar feil så seilte også HI mørklagt, noko som ytterlegare tilseier at HI har eit ansvar for å unngå ulykker ettersom andre sjøfarande ikkje lett kan sjå og unngå HI.

Eg kan være med på at vaktsjefen har blitt ofra som skuldebukk. Sjølv om han reint objektivt har ansvaret så var vaktskiftet få minutt før openbart så mangelfult at vaktsjefen i realiteten ikkje hadde moglegheit til å skaffe seg ei tilstrekkeleg situasjonsforståing under fart. Men det er heilt klart sjøforsvaret som foretak som burde ta mesteparten av skulda. Det framstår som openbart at Sjøforsvaret ikkje har godt nok fokus på sikkerheita når ein legg opp til å halde ei slik fart i slike farvatn, på natta, og etter ei større militærøving.

Spørsmålet er kva behov ein har. Eg er einig i at å betale 500 kr i måneden for abonnement med Verisure eller Securitas nok ikkje er verdt det for dei aller fleste. Men det å betale for at det kjem ein vekter å sjekker opp vil sjølvsagt være veldig fornuftig dersom ein er mykje bortreist og ikkje har vennar eller familie i nærheita som kan sjekke for deg. Det andre spørsmålet er kor stort sikkerheitsnivå som er ønskeleg. Ein ulempe med kamera som lagrer til SD-kort er at eventuelle innbruddstjuvar kan ta med seg opptaket etter eit raid, men det er ikkje sikkert det treng å være så stor bekymring.

Eg ville nemnt det dersom denne matlukta er noko som kan opplevast som plagsomt, men du treng ikkje å overdrive heller. Eg tenker at TG2-merknaden er for vag til å kunne reknast som dekkande for lukt frå naboen. Dårleg ventilasjon vil vanlegvis forståast som ei svakheit som berre gjelde inne i den aktuelle leilegheita. Det avgjerande spørsmålet om dette vil utgjere ein manglande/uriktig opplysning om eigedommen. Dersom opplysningane om matlukt kunne ha påvirka kjøpsavtalen, herunder prisen, så kan kjøparen hevde at dette er ein mangel ved eigedommen. Ein slik mangel pliktar då selgaren å rette, gi prisavslag, eller i alvorlege tilfeller kan gi grunnlag for å heve heile kjøpsavtalen. Ved å ha gitt opplysningar om at det kan kome matlukt frå naboen så kan ikkje kjøparen pårope dette som ein mangel. Det er då sjølvsagt ein fordel at slik informasjon er gitt skriftleg slik at du kan dokumentere at informasjonen er gitt. Den enkle tommelfingerregelen er dersom du trur at dette er forhold som har betydning for verdien av eigedommen så er det også forhold som du er plikt til å opplyse om. Dersom dette er heilt bakatellmessige forhold så treng du ikkje å opplyse om det. Min umiddelbare tanke er uansett at det å av og til (ikkje alltid) kjenne matlukt frå naboen kjem litt i same kategori som at du av og til kan høyre at naboen har fest. Det er heilt normalt og pårekneleg at du merker at du har naboar når du bur tett på andre, samtidig så vil til dømes hyppig festbråk frå naboen kunne danne grunnlag for å påberope seg at det føreligg ein mangel på grunn av manglande eller feilaktige opplysningar frå selgar.

Eg er heilt einig i at det er ei problemstilling, samtidig så vil mobilbruk under køyring i praksis bli lovleg om det berre er tekniske bevis som kan brukast. Om telefonen har vært brukt til å ringe eller sende tekstmelding under køyring så kan det bevisast utifrå teleloggen, bruk av internett kan nok også lesast ut frå teleselskapet men vil nok ha dårlegare bevisverdi sidan det ikkje nødvendigvis er så lett å skille mellom dataforbruk som bilføraren har aktivt nytta seg av og datatrafikk som telefonen automatisk brukar i bakgrunnen. Skal ein ha veldig strenge beviskrav i slike saker så må nok også straffenivået auke tilsvarande for at straffa skal være avskrekkande til tross for mikroskopisk sjanse for å bli tatt. Det som likevel burde endrast umiddelbart er ordninga med førarkortbeslag på staden. I dag følgjer ikkje førarretten det fysiske plastkortet så der politiet før måtte ta frå deg førarkortet ved kontrollstaden for å ikkje trenge å oppsøke bilføraren heime eller på jobb for å hente sertifikatet seinare, så blir i dag førarretten deaktivert i registeret i staden for. Politiet bør sjølsagt kunne ta frå deg førarkortet på staden i openbare tilfeller som ved fyllekøyring der du sjølvsagt ikkje skal få køyre vidare etter å ha fått bota, men får du for mange prikkar, bryt vikeplikta, køyrer for fort, osv så er det liten grunn til å tru at bilføraren kjem til å gjere nøyaktige det same lovbrotet 2 minutt seinare om vedkommande får lov til å køyre frå staden. Straffa med bot og førarkortbeslag blir jo nøyaktig den same om dette skjer ei veke seinare etter at politijuristen har fått sjå på saka. Den einaste forskjellen er at rettssikkerheita blir betre ivaretatt ved at det ikkje er utelukkande opp til kva som var politibetjentens inntrykk av situasjonen. (Strengt tatt vil eg argumentere at du lærer meir dersom du mister sertifikatet på grunn av høg fart og deretter må sette deg i bilen og køyre vidare med ei dyrekjøpt erfaring. Eg er heilt sikker på at dei komande dagane er ein då veldig nøye på å følgje med på både speedometer og trafikkskilt. Om du ikkje får praktisere bilkøyring det neste halve året så kan ein risikere at mykje av det som burde være god erfaringslæring blir gløymt før du får sette deg bak rattet igjen). Sjølv om det å ha førarkort ikkje er ei rettigheit så vil det opplevast som ei straff å være midlertidig utan førarkort i tre veker i påvente av at trafikksaka mot deg blir henlagt. Ikkje får kreve erstatta dine meirutgifter som følger etter ved at du må bruke taxi eller alternative transportmiddel som tek lengre tid.

Varene som blir solgt til rabattert pris er ikkje utgått på dato, det som blir solgt er mat som snart går ut på dato. Rå matvarer kan du bearbeide heime ved varmebehandling for å auke holdbarheita, matvarer som alt har blitt bearbeida bør etast opp i løpet av siste forbruksdag. Alt som er merka best før kan etast lenge etter datoen, einaste forskjellen er at det ikkje nødvendigvis smaker nøyaktig som eit ferskt produkt. Biff, ost og liknande kan heilt fint lagrast og modnast til langt over datoen. Uansett, med 300 kr per dag i matbudsjett så treng du ikkje å nytte deg av gode tilbud. Bruker du 30 kr på eit godt brød og 70 kr på flott pålegg så har du mat til frokost, lunsj og kvelds. Dei siste 200 kronene av dagsbudsjettet kan du bruke til å kjøpe middag på ein restaurant.

Off-topic. Slike ting er sjølvsagt heilt uproblematisk fram til den dagen det blir eit problem. Adressefastsetting følgjer eit system som enkelt forklart går ut på at gateadressa skal være den gata inngangsdøra vender ut mot. Dersom inngangen som gir adgang til blokka i realiteten ligg i nabogata så vil det gjere det vanskelegare for folk å finne både blokka og inngangen, noko som kan utgjere alt frå små problem som at bodbilen ikkje finn postkassene slik at bebuarane må sjølv dra til postkontoret for å hente pakken, til langt større problem med at ambulansen står i feil gate og ikkje kjem seg inn til den som treng hjelp i ei av leilegheitene, som på tilsvarande måte også er nummererte etter eit logisk system som gjer at ein ikkje treng å banke på alle dørene for å finne rett leilegheit. Heile poenget med å ha eit adressesystem er at det skal være logisk og forutsigbart, som blant anna at alle bygg med partalsadresse er å finne på eine sida av gata, og alle husa med oddetal er på motsatt side. Ein kan sjølvsagt alltids diskutere i kor stor grad det er nødvendig å rette opp i gamle feil, men heilt vekkasta er det ikkje å gjere besøkande i stand til å finne fram. Tilbake til On-Topic. Det er dette som er problemet med å kartlegge alle unødvendige jobbar. Det er ikkje alle jobbane som er like openbart nødvendige, men det vil likevel merkast dersom jobben ikkje blir utført.

Det som er vanskeleg er at talet på anmeldt politivold treng ikkje å ha samanheng med talet på faktisk politivold. Politiet er naturlegvis svært utsatt for både direkte falske voldsanmeldingar for å forsøke å redusere kredibiliteten til politiet som seinare skal vitne mot den som er arrestert, til anmeldingar av voldsbruk som er objektivt innafor det som er lovleg sjølv om den som har blitt handtert av politiet ikkje har same opplevinga. Det sagt så kan vi også store mørketal andre vegen, veldig ofte så har den som er i kontakt med politiet liten til ingen moglegheit til å få dokumentert kva politiet gjer. Som i politivoldsaka i Kongsberg så var det videoovervåkinga på bensinstasjonen som gjorde det mogleg å reise sak mot politiet. Utan disse bilda så ville det ikkje vært bevis mot politiet sidan mobilvideoen vart sletta og blåmerka vart bortforklart med å anmelde dei to kompisane for vold mot tenestemann slik at voldsbruken framtsod som legitim. Ei løysing kan være bodycam, men det har også sine ulemper. Fyrst og fremst ved at politiet kan slå av kameraet om dei ikkje ynskjer å dokumetere kva dei gjer, men også fordi at opptak frå politiets synspunkt har svakheiter, som til dømes at det i opptaket vil høyres godt kva politiet har sagt/ropt sjølv om den mistenkte ikkje nødvendigvis oppfatta det på 10 meters avstand, og motsatt så vil ofte det som den mistenkte seier ikkje bli godt fanga på film. Vi får dermed eit videopptak som ikkje nødvendigvis gir eit nøytralt inntrykk av situasjonen. Alt i alt så er eg einig i at politivold nok ikkje er ei stor utfordring i Norge. Vi har relativt få saker, mykje på grunn av at det norske politiet har god opplæring. Sånn sett er det nok ei mykje større utfordring at det er for få politiressursar. Dette gir sitt utslag både i henlagte saker, men det kan også potensielt føre til at politiet må bruke meir vold når ein skal få kontroll på ein person med berre ein eller to politibetjentar. Dette var også ein del av det som vart kritisert i Kongsbergsaken. Dei fire politibetjentane burde kunne få kontroll på denne eine personen utan bruk av vold eller med lite vold. Hadde den voldsdømte politimannen vært åleine utan kollegaer til stades så kan det kanskje være at voldsbruken hadde vært lovleg og akseptabel ettersom politimannen måtte få kontroll på den mistenkte av omsyn til eiga sikkerheit, men fire stykk med alt mogleg av utstyr burde klare å bryte ned ein mistenkt person, og det burde i alle fall ikkje være nødvendig med meir enn eit par slag med batongen for å få han ned i kneståande sjølv om han hadde vært aggresiv.

Sveits er eit høgkostland og ligg godt over norsk prisnivå. Her er ei oversikt over matvareprisar i ulike land. https://www.numbeo.com/cost-of-living/rankings_by_country.jsp?title=2024-mid&displayColumn=3 Topp 3 dyre land er Sveits, Island og Hong Kong. Norge er rangert på 7 plass, Frankrike på 13 og Italia heilt nede på 27 plass. I denne statistikken er alle prisane vekta opp mot prisnivået i New York, ein score på 100 betyr at prisnivået er likt som i New York. Det er likevel ikkje alltid heilt beint fram å samanlikne matvareprisane, for det er også eit spørsmål om prisnivå sett opp mot inntektsnivå, og sjølv om denne indeksen har prøvd å ta omsyn til inntekt og husleigeprisane i dei ulike landa så blir det ikkje heilt lik samanlikning. Ein stor X faktor når ein ser på matvareprisar er også kvaliteten på matvarene. I Norge har vi særdeles høge kvalitetskrav på matvarer, både når det gjeld matvaresikkerheit der e.coli og salmonella er nesten heilt fråværande, men også når det gjeld kva grønsaker som er pene nok til å kunne selgast i butikk. Dette enorme fokuset på matvaresikkerheit bidreg sjølvsagt også til at maten blir dyrare enn den kunne vært om vi ikkje hadde like strenge reglar og normer for matvareproduksjon. Eg trur også at dei norske matvareprisane du oppgir ikkje er heilt representative. Eg trur ikkje du klarer å oppdrive egg til under 40 kr/kg i dag. Skal du kjøpe 1 kg med ost så må du nok opp i 110 kr for kiloen, brød kostar vanlegvis rundt 30 kr, billigbrød ned mot 20 kr, brød til 10 kr har eg ikkje sett på lenge. Dei prisane du oppgir er kanskje mogleg å oppnå når du er veldig prisbevist og hamstrer opp når det er tilbod, men det er ikkje prisnivået du kan rekne med å finne på ein tilfeldig dagligvarebutikk.

Eg har ikkje sett filmen, men basert på det som eg har sett av trailere og anmeldelser så har eg vanskeleg for å tru at filmen er så dårleg som enkelte skal ha det til. Eg har blant anna sett klaging på at spesialeffektene er dårlege, og her kan det være at det er traileren som har berre dei beste scenene men eg ser ingenting i CGI-grafikken som er heilt på tryne. Her skal eg ta eit lite atterhald på ettersom dette er ein film basert på spela så har eg nok grafiske forventningar på dataspelnivå og ikkje på fotorealisme nivå. Eg synes også at det ser ut til at miljø og kostymer er veldig likt som i spela, eg vart nesten imponert over kor likt spelet dei har klart å lage kostymer og miljø. Eg forstår likevel at manus og historia er nok ikkje mykje å rope hurra for, men samtidig så synes eg det virker openbart at dette er meint som ein popcorn-film med mykje action og lite handling. På dette aspektet så trur eg kanskje ulike spelarar har ulike forventningar. Enkelte har nok kosa seg med Borderland spela som reine skytespel fulle av action, medan andre har latt seg engasjere meir av historien og er nok kanskje litt skuffa over at filmen ikkje har gått djupare ned i historiedelen av spela.

Kjenner ikkje til om dette er regulert i lov eller forskrift, men det gir ein viss meining at dersom Staten skal selge eigedom så skal dei selge til høgstbydande og ikkje avgrense potensielle kjøparar til berre tilsette.

Trur nok at dette er beste løysinga om du tenker framtidig vidaresalg og ikkje berre kortvarig utleige. Ei slik leilegheit vil også være attraktiv for ei barnefamilie å leige. 5-roms løysinga medfører nok at du får fire ungdommar som aldri har budd vekke frå foreldra før med den slitasjen og impulsiviteten det medfører.

Godt poeng. Leigetakarane har rett til opptak i husstanden, som til dømes kjærester utan at det er krav om å innhente løyve frå utleigaren. Andre personar som ikkje er kjæreste eller familiemedlemmar må ein ha løye frå utleigar på, men dette kan berre avslåast dersom det føreligg sakleg grunn eller dersom husrommet blir klart overbefolka. Lovverket manglar definisjon på kva som er klart overbefolka, men eg trur nok det blir vanskeleg å hevde at leilegheita er klart overbefolka om det ligg to personar i kvar seng. I verste fall så kan det i alle fall i perioder være 8 voksne personar som bur i 5-roms leilegheita utan at utleigaren kan gjere noko med det. At kvart lovlege og godkjente soverom har kapasitet til to personar samtidig er nok ikkje urimeleg sjølv om det blir ei voldsom slitasje på bad og kjøkken av det.

Den vitenskaplege metoden var dårleg utvikla for 2000 år sidan, men ein hadde erfaringslæring. Husk at kyrkja, moskeen og synagogen ikkje berre var for religiøs forkynning, det var ofte der ein fekk informasjon som ikkje var rykter. Nyheiter, lovendringar og liknande samfunnsopplysningar vart typisk forkynt på slike stadar. Det er vanskeleg å vite heilt sikkert, men det virker sannsynleg at det å ta folkeopplysninga gjennom preika var ein effektiv måte å gi informasjon på. Særleg når kunnskapsnivået er lavt så er det mykje enklare å forklare levereglar med at det er bestemt av Gud, kongen, eller anna autoritetsperson, enn det er å forklare at det er eit eller anna usynleg i svinekjøttet som kan gjere deg sjuk. Grunnen til at kristne har gått vekk frå forbodet mot svinekjøtt har nok med at kristendommen raskt spredde seg til Europa og områder der svinekjøtt ikkje var like farleg. I tillegg så var det nok fort også ein fordel å tillate svinekjøtt når det var magert med andre næringskjelder. I områder med dårlege avlingar så er nok det å ha ein gris som kan leve på matavfall relativt effektiv matproduksjon som igjen gjorde at ein kunne livnære større familiar som igjen gav større folketal. Då var det lite praktisk å skulle oppretthalde eit forbod. Vil også dra fram at vi skal ikkje lengre tilbake enn til 1700 talet for å finne eksempel på liknande eksempel her i Norge. Då poteten kom til Europa på 1500 talet så ville ikkje folk ha den, for alle viste jo at det som vaks under jorda tilhøyrte Satan, og det var det som vaks over jorda som tilhøyrte Gud og som var ei gåve til menneska. Som kjent så er potetgraset lite næringsrikt og til og med giftig så det var ikkje ein stor suksess. Det var også vanskeleg å spre kunnskap om at ein kunne dyrke poteter og hauste inn poter som veks under jorda. Så på slutten av 1700 talet så fekk vi "potetprestar" som lærte folket korleis ein skulle dyrke potet og at poteten var "godkjent" av Gud. Dette var enormt viktig for den norske befolkninga som på denne tida hadde store utfordringar med å produsere nok mat. Sjølv om det høyres heilt rart ut i dag, så var det slik også i Norge at folk var så redde å gjere noko som kunne tene Satan sjølv at dei heller ville slite dagen lang gjennom heile året for å så og hauste inn korn som vaks opp mot himmelen og som krevde mykje bearbeiding med maling og baking for å kunne etast, enn å berre hive ut nokre poteter på våren og ha middagsklare poteter rett opp frå jorda. For alle gode kristne viste at det som var under bakken tilhøyrte satan så det skulle ein ikkje ete.

Det er mest pengar å hente om du kan leige ut med fire soverom, men det krev at det er eit marked for slike kollektiv. Slik som du har planlagt 5-roms løysinga så får du tre veldig små soverom som er lite funksjonelle. Det går heilt fint om det stemmer at du får plass til ei seng slik du har teikna inn. Ingen av disse tre soveromma har plass til dobbeltseng, også seng som er breiare enn 90 cm blir problematisk. Du tek derfor vekk nesten alt av bruksfleksibilitet på disse tre soveromma, det er berre plass til ei smal enkeltseng og eit lite skrivebord. Dersom du skal leige ut til studentar så vil det nok være ein stor ulempe at det ikkje er plass til skrivebord ved vindauget, når ein ikkje får naturleg lys til skrivebordet så sett det ekstra krav til belysninga om rommet også skal være brukandes som arbeidsrom. Om du går for 4-roms løysinga så får du tre ganske like soverom som du nok kan ta same romprisen for (om du leiger ut eit og eit rom, om du leiger ut heile leilegheita så blir det nok krangling om korleis husleiga skal fordelast). Med 5-roms løysinga så vil det blir stor forskjell på soveromma. Hovedsoverommet framstår som vesentleg meir attraktivt enn dei tre fengselcellene, det er både meir plass, truleg betre utsikt ettersom balkongen ofte er plassert på finaste sida, og langt meir fleksibelt ved at det kan bu to personar der i dobbeltseng eller ein kan sette inn enkeltseng og få plass til eit større skrivebord eller ein liten sofa. Så eg vil nok også råde deg til å gjere ei nøye vurdering på kva som er sannsynlege leigeinntekter. Når du legg opp til så små soverom så vil eg også tru at det er større fare for kortvarige leigeforhold. Det rommet som ser heilt greit ut når ein inngår leigeavtalen er ikkje sikkert det er like attraktivt lengre på andre året. Eg vil derfor gjette på at du kan få meir stabile leigetakarar om du gir dei litt meir plass. Personleg så er eg litt usikker på om du klarer å få til ei funksjonell 5-roms. Det er ikkje heilt god løysing at ytterdøra kjem så nært døra til soverommet nede til høgre. Sjølv om dørene ikkje kjem i konflikt så vil det oppleves som trangt. Tilsvarande er det heller ikkje heilt optimalt at ein må gå gjennom kjøkkenet for å kome til eine soverommet. Eg trur også at innplasseringa av spisebordet i 5-roms løysinga vil oppleves som veldig trangt i praksis. Normalt sett vil nok ikkje stolane stå så pent og ryddig inntil bordet. Det blir ganske trangt mellom spisebordet og sofaen, og like så mellom spisebordet og TVen. Den TVen må skruast godt fast for den kjem leigetakaren til å kræsje mykje inn i med slik løysing. Til fire voksne personar (fem om det er to i dobbeltsenga), så er det berre knappast nok plass både rundt spisebordet og i sofaen. Det vil eigentleg ikkje være plass til besøkande. Med tanke på eit framtidig salg som ikkje er til ein ny utleigar som ikkje skal bu der sjølv så trur eg du har meir igjen for å bygge 4-roms med tre funksjonelle soverom. 5-roms løysinga kan kanskje være aktuell for eit par som har tre barn, men dette er ofte heller ikkje den mest kjøpesterke gruppa som vinn i budrundene.

Dette er vanskeleg å måle. Normalt sett vil markedskreftene sjølv rydde opp i overfødige stillingar sidan det går utover lønnsomheita. Fleire av eksempla du viser til er stillingar der det periodevis er lite å gjere, men der der periodevis er behov for arbeidskrafta. Når arbeidsbehovet oppstår så er det ikkje tid til å tilsette og trene opp nye tilsette, og i jobbar der store delar av arbeidsdagen er lite konstruktiv så er utfordringa ofte at ei ikkje får tak i kvalifisert arbeidskrafta som er villige til å ha ei 10% stilling (og 10% lønn), dei fleste treng ein fulltidsjobb. Det finnes massevis av jobbar her i landet som det ideelt sett aldri skal være bruk for, men som vi likevel må ha tilsatt i tilfelle behovet oppstår. Alle som jobber med kundesupport skal helst ikkje ha noko å gjere sidan det betyr at produktet som ein lever av ei feilfritt og perfekt, men samtidig er det heilt nødvendig å ha supportpersonale tilgjengeleg dersom kunden skulle få problem, då dette kan føre til alt frå at ein mister faste kunder til at ein blir erstaningsansvarleg for følgjeskadar. Slik er det også for ambulansepersonell, dei skal helst berre sitte på ambulansestasjonen og være i beredskap, men vi må ha dei på jobb ettersom vi ikkje kan lyse ut ledig stilling som ambulansefagarbeidar med tre vekers søknadsfrist i det AMK får telefon om at Oddvar har fått hjerteinfarkt. Til dømes han som er key account manager og som nesten ikkje jobbar, eg er heilt sikker på at han har ein viktig jobb å gjere når det skjer noko uventa. Eg er heilt sikker på at han ikkje ville hatt ein slik jobb dersom han ikkje har arbeidsoppgåver verken i normale eller unormale situasjonar. Det er ikkje alle som har jobbar som er veldig synlege, men det treng ikkje å bety at jobben er unødvendig. Og sånn apropos. I andre samanhengar så skriker samfunnet om at vi må ha fleire slike unødvendige jobbar gjennom forslag om at vi må sette folket i arbeid. Når ein foreslår at arbeidsledige og uføretrygda skal settast i arbeid så er det vanlegvis ikkje snakk om dei aller mest samfunnsnyttige arbeidsoppgåvene ein sikter til. Og sjølv om det kanskje ikkje er 100% unødvendig å tilsette folk til å koste gater, luke blomsterbedd, eller plukke søppel, så er det openbart ikkje den beste utnyttinga av arbeidskrafta å sette arbeidsledige legar og lastebilsjåførar til slike jobbar, og ikkje er det spesielt effektiv å sette uføre i arbeid som dei berre kan utføre i 30 min før dei er utslitte og må reise heim.

Her er det avtalefriheita som gjeld. Ei bindingstid på 3 år er nok litt lenge for 1 år med utdanning, men samtidig er det nok innafor. Det føreligg ein høgsterettsdom frå 2006 mot ein eigedomsmeklar som slår fast at ei bindingstid på 4 år er i grenseland men innafor. I det offentlege er det i tariffavtalen bestemt at bindingstida ikkje kan være over 2 år. Det som det kokar ned til er ei vurdering opp mot avtaleloven § 36: Altså eit spørsmål om bindingsavtalen er urimeleg. Eg tenker at det kan være grunnlag for å påstå at eit krav om full tilbakebetaling om du seier opp jobben etter 2,5 år er urimeleg. Arbeidsgivar har tross alt nytt godt av ein utdanna arbeidstakar i 2,5 år. Det vil være meir rimeleg med tanke på firmaets reelle tap om du seier opp før bindingstida at tilbakebetalinga er justert slik at tilbakebetalinga er mindre jo meir arbeidsgivar har fått dra nytte av utdanninga di. Til dømes kan ein kanskje få til ein avtale med full tilbakebetaling om du seier opp før det har gått 1 år, at du betalar tilbake 75% om du seier opp før det har gått 2 år, og 50% tilbakebetaling om du seier opp før 3 år. Ein slik avtale burde dekke arbeidsgivars utgifter og vell så det. Aller helst bør sjølvsagt avtalen være enda meir gunstig for arbeidstakaren, kanskje ein 75%, 50%, og 25% på tredjeåret. Bindingstidas lengde bør også sjåast i samanheng med arbeidsgivars kostnadar med at du tek utdanning, og då særleg kor mykje arbeidstid som går med på å ta utdanninga. Det vil være vesentleg forskjell på om du også får fri til å lese i arbeidstida eller om det berre er snakk om å få fri for å reise på samlingane og så må du legge ned ein betydeleg eigeninnsats ved å lese på fritida. Eg tenker også at det er viktig at ein avtale om bindingstid også beskriver alle eventualitar som kan oppstå. Som til dømes kva skjer om du blir oppsagt under bindingstida? Er det berre binding mot at du seier opp jobben eller kan også arbeidsgiver seie deg opp for å kreve tilbake kostnadane ved utdanninga? Kva om studiet må avbrytast på grunn av sjukdom, eller at du ikkje består eksamenen? Tilsvarande om du treng meir tid enn forutsatt på å fullføre utdanninga. Kva om du blir sjukemeldt i bindingstida? Skal det være forskjellig sum dersom du ber om å kjøpe deg ut før bindingstida er over, eller er det berre misleghald og brot på bindingstida som skal utløyse erstatningskrav? Kva med lønn etter at du er ferdig med utdanninga? Det er vel berre rett og rimeleg at det også blir inngått einigheit om kva du skal få i lønn når du er ferdig med utdanninga? (i alle fall om ikkje alt skulearbeidet blir lagt til arbeidstida). Ettersom at største hinderet for at du skal skrive under på ei bindingstid er arbeidsmiljøet på arbeidsplassen, så kan det også være relevant å gjere avtale om korleis arbeidskvardagen din skal være under denne bidingstida. Eg reknar med at det heilt sikkert finnes trivselsaukande tiltak som kan innførast. Til slutt er det også eit spørsmål om kva du sjølv vil. Er dette ei utdanning du uansett har lyst til å ta? Kva vil det koste deg dersom du skulle tatt og kosta denne utdanninga på eiga rekning? Det å betale eit par hundre tusen for å ta vidareutdanning er ikkje nødvendigvis nokon upris. Eit spørsmål å stille seg er då om du tenker det likevel lønner seg om du tek utdanninga og seier opp jobben med ein gong etterpå og berre betalar disse hundretusenane for å stå fritt til å ta ein anna jobb. Merk også at det er ikkje heilt uvanleg å gjere avtale med ny arbeidsgivar om å bli kjøpt ut av ei bindingstid, er du attraktiv arbeidstakar og med attraktiv utdanning så er det ikkje ei stor utgift for ein ny arbeidsgivar å betale eit par hundre tusen for at du skal kunne starte i nyejobben med ein gong og ikkje om eit par år. Eg vil også nemne at ein måte å få redusert erstatningssummen på er å gjere avtale om at arbeidsgivar dekker kursavgift, reise og opphald, men at du bruker ferie, avspassering og ulønna permisjon på å ta utdanninga. På den måten tek du mykje av kostnaden sjølv med ein gong gjennom å ikkje få lønn når du er på samlingane, men samtidig så vil då tapet som du eventuelt må erstatte til arbeidsgivar dersom du bryt bindingstida blir lågare.

Heismontørane i Norge utgjer ein ganske liten gruppe, så sjølv om det nok ikkje er korrekt å seie at det er ei lukka bransje så er det ei bransje som står ganske fritt til å velge og vrake i kven dei eventuelt vil ta opp som lærling. Sjølv om du i teorien kan være med å gjere sjølve montørjobben som assistent utan godkjenning så er det i praksis uråd å få seg jobb som heismontør utan at du har fått kompetansen din godkjent av direktoratet for byggkvalitet. Ein heismontør som ikkje er godkjent til å gjennomføre periodisk sikkerheitskontroll er nok ikkje mykje verdt. Forskrifta skisserer tre alternativ: For deg kan det være mest relevant å søke studieplass på teknisk fagskule på bakgrunn av generell studiekompetanse. Om ikkje så er det å ta fagbrevet eller ei ingeniørutdanning som er vegen inn. Mitt beste råd er uansett å ta kontakt med aktuelle arbeidsgivarar for å sjå om du kan få deg ein jobb. Også som heismontør er det mogleg å ta fagbrevet gjennom det som heiter praksiskandidat. Det medfører at dersom du kan dokumentere relevant erfaring som minst 25% meir enn vanlege utdanningsløp så kan du ta fagprøva utan å gå på VGS. Sidan fagbrevet som heismontør er 2 år på skule og 2 år som lærling så betyr det at du må ha 5 år med arbeidserfaring for å ta fagbrevet. Etter 5 år relevant erfaring så kan du melde deg opp til teorietisk eksamen og når du har bestått den så kan du melde deg opp til vanleg fagprøve. Dei 5 åra med arbeidserfaring treng ikkje å være berre jobb som heismontør, det kan også være anna yrkeserfaring innanfor noko som likner. Kva som blir godkjent er det opp til Fylkeskommunen å avgjere, men eg vil tru at som heismontør så vil nok arbeiderfaring som både mekanikar og automatikar være rekna som relevant. Reint praktisk så er det då best å kontakte eit heismontørfirma og spørre om dei er villig til å gi deg jobb som assistent/hjelpemann. Om du forklarer at du har til hensikt å ta fagbrevet som praksiskandidat så kan det til og med være at dei er villige til å opprette ei stilling for deg. For arbeidsgivar så er det relativt billig arbeidskraft å tilsette ein assistent som etterkvar kjem til å få fagbrevet og dermed papira i orden. Og for deg så er fordelen at du slepp å gå to år på vidaregåande utan inntekt før du starter på to år med berre lærlinglønn. Den einaste ulempen med praksiskandidat slik som eg ser det er at det då vil ta 5 år før kan ta fagprøva, og deretter må du ha 5 år mer yrkespraksis før du kan bli godkjent av direktoratet for byggkvalitet. Ved å ta 2 år på teknisk fagskule, og deretter 5 år med erfaring så blir du godkjent tre år tidlegare. Det sagt så er det ikkje sikkert det er like lett å få seg jobb hos eit heismontørfirma når du kjem inn med teknisk fagskule (og då skal ha lønn utifrå det) samtidig som du ikkje har noko erfaring å må lære alt frå botnen av. Eg vil tru dei fleste arbeidsgivarar då heller vil ta inn ufaglærte praksiskandidatar som ein lærer opp enn ein uerfaren person med fag- eller ingeniørskule.

Når du manglar utdanning og anna dokumentasjon på kva du kan så er det referansane dine som du må markedsføre. Altså at du må vise til kva du har hjulpet andre bedrifter med, og kor fornøgde disse berdiftene har vært med deg.

Oftast er video og bilder rekna som gode bevis. Så ein video frå eit overvåkingskamera med god nok kvalitet til å identifisere den avbilda personen og som viser at personen oppheld seg på ein stad der vedkommande ikkje skulle være, vil utgjere eit godt bevis for vedkommande har begått innbrot. Likevel så kan det være mange forhold rundt som kan føre til at bevisbildet samla sett går i ei litt anna løysing. Om vedkommande har på seg solbriller så er det jo alltid eit spørsmål om kor sikker ein kan være i identifiseringa når ein ikkje ser heile ansiktet. Tilsvarande så er det ikkje gitt at det dreier seg om innbrot sjølv om personen er filma inne i eit rom, det kan være at vedkommande hadde eller trudde dei hadde lov til å være der. Det om i praksis er er utfordringa med kameraopptak frå vaktselskap er at videoen i seg sjølv ikkje gjer det mogleg å identifisere personane heilt 100%, enten fordi det er mørkt, tjuvane har skjult ansiktet, eller enkelt og greit at kvaliteten på opptaket er for dårleg. Då må ein ofte kombinere opptaket med andre bevis for å til saman kunne seie at vedkommande er skuldig i innbrot utan at det finnes rimeleg grunn til å tvile.

Du starter nok å nærme deg, men det er fortsatt gitt at kombinasjonen av støvlus og muggsopp utgjer eit vesentleg misleghald. Så lenge utleigar er ueinig og meiner at dette ikkje utgjer ein mangel som må rettast opp så kjem du nok ikkje unna at du må ta saka til forliksråd (eller husleietvistutvalget alt etter kvar i landet du er) for å få avgjort dette spørsmålet. Då vil ein uttale frå skadedyrseksperten være greit å ha med seg. Ofte vil bistand til ein slik rettstvist være inkludert i innboforsikring og liknande. Det er ikkje ein gong gitt at støvlus utgjer ein mangel som du har krav på å få utbetra, langt mindre at det gir hevingsgrunnlag. Kan eit relevant fyrste steg være å melde inn til utleigar at du no ha fått påvist at det er meir støvlus enn tidlegare antatt og at dette er ein mangel som du krev utbetra? Terskelen for å få gjennomslag for at utleigar må utbetre mangelen er langt lågare enn terskelen for å hevde hevingsgrunnlag.

Jobben til meklaren er å prøve å få til bodrunde, og det er ikkje mogleg å få til ved eit lukka bod. Meklaren må forholde seg til dei bode som kjem inn, men det kan nok fort skje at meklaren oppfordrer selgaren til å sjå vekk frå lukka bod nettopp fordi det ikkje gir grunnlag for bodrunde og ein god pris. Eg forstår ikkje heilt kvifor folk rundt deg frårådar deg å bruke lukka bod, det er ein legitim strategi det også. Dei einaste "faren" med å gi lukka bod er at du lett framstår som useriøs om ikkje kjem med lukka bod på ein veldig god pris. For selgar så er det eigentleg ingen grunn til å vurdere lukka bod med mindre bodet er så godt at det ikkje er sannsynleg å oppnå ein liknande pris sjølv med ei bodronde. Sånn sett kan det kanskje være meir effektivt å gi vanlege bod med kort akseptfrist. Særleg når huset ligg usolgt etter fire månedar så er det ikkje sikkert at meklaren får tid til å ta ny kontakt med dei som var interesserte før om du kjem med eit bod med kort akseptfrist. Eg ville nok også vurdert om du har moglegheita til å legge inn eit litt lågt bod men der du fristar med snarleg oppgjer og overtaking. Når det har gått fire månedar utan sal og med lite interesse så kan det fort være attraktivt å likevel takke ja til eit lågt bod der pengane kjem så fort ein rekk å få signert papira. Dette er ikkje ei moglegheit for alle ettersom dei fleste som skal kjøpe hus alt har eit hus eller ein leigeavtale og treng då godkjenning frå banken for å få mellomfinanisering, men om du sitt godt nok i det til at du kan kjøpe på kort varsel så er det også eit bra kort å spele. Mange husselgarar har alt kjøpt noko anna og om dei ikkje har berekna inn at salget skal ta meir enn tre månedar så er det no på fjerde og femte måneden at selgaren kjenner på lommeboka at dei gjerne vil kvitte seg med huset som berre står å pådrar seg utgifter. Dei fleste kontraktene med eigedomsmeklarar har seks månadars varigheit, så litt avhengig kva avtale selgar har inngått med meklaren så kan det ha noko for seg å vente litt slik at du eventuelt kan kjøpe eigedommen direkte frå selgar utan at selger treng å betale meklarhonorar. Det hjelp ikkje deg som kjøpar så mykje men kanskje selgar er villig til å akseptere eit lågare bod når selgar sitt igjen med meir av pengane sjølv?

Isolert sett så ser dette sjølvsagt heilt koko ut. Likevel så er jo den viktigaste grunnen til at vi får slike utslag kor lett det er å arrestere å strafferettsleg følgje opp sakene. Eg vil påstå at det er like koko å la være å arrestere protestanat som driv skadeverk eller vold berre fordi det finnes nokon som er meir kriminelle som ikkje har blitt arrestert (enda). Slik som eg har forstått det så er det utfordrande å finne fellande bevis mot disse 40-50-60 åringane. Slik kriminalitet som skjer bak lukkede dører der verken vitner eller offer vil uttale seg til politiet, og det i tillegg manglar fysiske bevis så er det vanskeleg å finne grunnlag for å hive dei i fengsel sjølv om dei truleg er skuldige. Det er akkurat same problematikken med sovevoldtekt, det er eit stort problem fordi det er vanskeleg å bevise i ettertid kva som vart sagt eller ikkje sagt inne på eit lukka rom med berre to personar tilstades, særleg når ein eller begge dei to heller ikkje husker kva som skjedde den kvelden så er det ikkje så lett å finne fellande bevis. Men det at det truleg går mange som er skuldige i sovevoldtekt som ikkje har blitt arrestert er ikkje noko godt grunnlag for at politiet skal slutte å gjennomføre fartskontrollar. Det som er det eigentlege problemet er at politiet ikkje har nok ressursar til å følgje opp alle saker på ein god nok måte. Og sidan politiet blir "premiert" med større budsjett om dei kan vise til resultater så er det sjølvsagt veldig fristande å berre prioritere saker med høg oppklaringsprosent som i tillegg er lite ressurskrevjande. Prøver dei å oppklare dei langt tyngre sakene så blir det langt fleire småsaker som må henleggast, og det er ikkje ein gong sikkert at etterforskinga fører fram til ein dom. Vi har akkurat same utfordringa i Norge. Dei sakene som folk flest blir utsatt for som skadeverk, tjuveri og mindre voldshendingar kan dei fleste rekne med blir henlagt. Politiet velger i staden å prioritere meir alvorleg kriminianlitet med mindre dei får ein ferdig oppklart sak i fanget.

Eg er einig med Raudt om at innføringa av eit pliktår kan være fornuftig. Ikkje for at ungdommen skal tvingast til å jobbe, men fordi eg trur det er bra for alle å skaffe seg erfaring utanom skulesystemet. Det sagt så er det nok mange som får mykje ut av eit friår etter vidaregåande, men eg er nok redd for at fleirtalet utnytter dette året relativt dårleg slik at det blir meir ferie og avslapping enn det blir læring og erfaringsbygging. Eit slikt pliktår vil likevel ikkje gjere noko med det som eigentleg er problemet. Grunnen til at mange brukar langt tid på å bestemme kva skule dei skal gå på, og ombestemmer seg og hopper av påbegynt utdanning for å jobbe med noko anna er jo at det å utdanne seg er ei stor investering. Når no også bachelorgrad begynner å bli for låg utdanning til å kunne rekne med å få seg jobb så er det ikkje så rart at studentane vil tenke seg godt om før dei startar på ei masterudanning. I tillegg vil eg tørre påstå at yrkesrettleiinga er får dårleg, særleg for ungdomsskuleelevar som står ovanfor eit vegvalg der dei skal velge mellom yrkesfag eller akademisk utdanning. Det er ikkje bra at mange hopper av påbegynte utdanningar, men enda verre er det vel at studentane står løpet ut sjølv om dei veit dei ikkje kjem til å jobbe med utdanninga, og deretter starter på ei heilt ny lang utdanning. Det bør derfor bli lettare å justere utdanningskursen slik at ein ikkje er så låst om ein fyrst har valgt ei utdanning som ikkje viser seg å være det ein trudde. I dag finnes det nesten ingen utdanningar på 1 eller 2 år som er spesielt godt eigna for å få seg jobb, ein må ha minst 3 til 5 år med høgare utdanning. Ei slik tidsinvestering kan vi nok ikkje forvente at studenten forpliktar seg til å fullføre uansett. Det andre problemet som må løysast er kostnaden. Særleg buutgiftene har blitt så høge at ein enten må ha 1 eller 2 år før ein startar studiane med å jobbe for å spare opp pengar, eller så må ein ha deltidsjobb ved sidan av studiane, som igjen fører til at ein fort bruker 1 til 2 år lengre på å fullføre utdanninga. Det blir for lettvindt å påstå at studentane er late som ikkje fullfører masterutdanninga si på akkurat 5 år, mange har jo i praksis dobbel arbeidsbelastning ved å være student på dagtid og arbeidstakar om kveldane og i helgane.

Til ditt behov og mistanke om sabotering av boligalarmen så tvil eg anbefale deg å kjøpe eit overvåkingskamera som går på batteri og med fysisk lagring av opptaket på eit SD-kort som du kan gøyme langs tomtegrensa og peike i retning av huset. Du kan enten kjøpe eit heilt vanleg viltkamera (som du då kan bruke til andre ting seinare) eller meir spesialiserte kamera for overvåkning. Eit slikt kamera er då heilt uavhengig av både straum og internett. Av vesentlege ulemper er blant anna at dersom du er veldig sjeldan på gården så må du ganskje mykje opp i pris for å få eit kamera som er operativt lenge nok utan omsyn. Det vil nok være hensiktsmessig å kjøpe eit kamera som både lagrer opptaket lokalt og som har wifi tilkopling slik at du kan sjekke kameraet utan å være fysisk tilstades. Ein anna ulempe er at det tek nokre timar å lade opp batteriet, så når du er innom for å sjekke kameraet så må du være der lengre enn berre ein svingom dersom du vil ha kontinuerleg overvåking. Og til slutt den største ulempen er at dersom dei uvedkommande oppdager kameraet så kan dei stikke av med både kameraet og opptaket om det ikkje også er lagra i skya. Alarm tenker eg er mindre viktig for ditt behov utanom at ein lokal ulande alarm kanskje stresser tjuvane til å stikke av. Litt avhengig av kvar i landet det er så er det tvilsomt at du sjølv, vekter eller politi rekk fram til å avverge innbrot før det er for seint. Ditt behov er nok mest å ha overvåkning og sikre bevis for ulovlegheiter.