The Avatar

Dette er ein avtale der det ikkje finnes standardvilkår du kan støtte deg på. Her er det heilt avhengig av kva som er avtalt. Er det einigheit mellom kjøpar og selgar at disse handpengane er ei sikkerheit som selgar har rett til å behalde? Eller er det rom for å hevde at dette "depositumet" er fyrste delbetalinga? Etter kjøpslova så har du rett som selger rett til å kreve oppfylling av avtalen, altså at du krever at kjøper skal betale full kjøpssum og at du skal få levere frå deg bilen. Du kan også heve avtalen. Spørsmålet er kva som er i din interesse å gjere, mest truleg er er nok du som selger mest kjent med å kreve at kjøper skal oppfylle sin del av avtalen ved å kjøpe bilen, men igjen er det litt avhengig av kva som konkret er avtalt, herunder om du har avtalt at kjøper kan trekke seg frå avtalen.

Det er derfor det står i varselet som vart sendt ut kl 12 at dette berre var ein test, og at ved ein ekte alarm så ville det også stått informasjon i nødvarselet. Dette er styrken med nødvarselet, at ein kan sende ut informasjon saman med varselet. Ein har likevel ikkje gått vekk frå systemet om at nødmeldinga betyr at du skal søke informasjon om kva som skjer. Det vil uansett være nyttig å skaffe seg meir informasjon enn det som er mogleg å få fram i ei kort nødmelding.

Tenker det er heilt motsatt og veldig usannsynleg at det blir kamphandlingar, blant anna fordi det i praksis ikkje er infrastruktur eller militær tilstedeværelse å nedkjempe. Det eg er bekymra for er snarare tvert imot at det ikkje blir slåssing fordi danskane ikkje er i stand til å forsvare seg mot USA åleine, og fordi det nok vil være liten Europeisk interesse i å gå til krig mot USA over noko slikt. Det eg frykter er ei annektering lik det som skjedde på Krimhalvøya der russarane gjekk inn "for å sikre ro og orden" utan at Ukraina var i posisjon til å gå til krig mot Russland og utan at resten av verden brydde seg i særleg grad om kva som foregjekk. Det er sjølvsagt mogleg at dersom Trump prøver å ta Grønland at danskane vil gjere slik som britane gjorde når Argentina prøvde å ta Falklandsøyane. Det som skjedde då var at Argentina var så trygge på at Storbritania ikkje ville våge eller ha økonomi til å starte ein ein krig på nesten på andre sida av jorda berre for å beskytte nokre isolerte øyer, men der Thatcher drog fram krigsøksa og sendte det britane hadde av militære styrkar for å jage argentinarane heim. Det er nok ingen som forventer at danskane kjem til å ta opp våpen og starte ein krig over Grønland, men vi har ingen garantiar. Trump er absolutt truande til å berre erklære Grønnland som amerikansk territorium og ta seg til rette samtidig som han hevder "false news" når Danmark protesterer. Fyrst vil Trump hevde at danskane tek feil og at USA ikkje har annektert Grønnland, og seinare vil han nok gå over til å hevde at danskane aldri har vært eigarane av Grønland. Det er dette som er farleg med Trump og Trump sin politikk, han gjentek dei same løgnene så mange gangar at det blir sannheita.

Sjølv er eg positivt overraska over at ein har klart å ha ein ganske restriktiv holdning til nødvarsel, eg var også veldig redd for at det skulle gå ut nødvarsel støtt og stadig på grunn av regn og vind. Etter min erfaring så har det i liten grad skjedd, og det viser også loggen av utsendte nødvarsel. Det meste som av reelle nødvarsel har dreid seg akutt rasfare, pågåande politiaksjonar, ulykker med farlig gods, osv. Nødvarselet ved uværet Hans var kanskje litt på grensa, og burde kanskje ha fokusert meir på dei konkrete farane knytt til oversvømming og ras i staden for berre uværet som sådan. Problemet ved nødvarslinga av uværet Hans var at det var tekniske problem som gjorde at det var fleire enn berre dei som skulle ha varselet som vart varsla. Slik feilvarsling bidreg til å senke tilliten ein har til at nødvarselet berre blir sendt ut når det er behov for at nettopp du gjer aktive grep for å sikre deg sjølv. På dette området så meiner eg at nødvarslinga burde ha fleire kategoriar av varsling. Frå låg prioritet som burde være ein pop-up utan lyd som berre kjem med viktig informasjon om ting som kan være farleg i ditt område, som ekstremvær. Ein middels kategori som kan middels med lyd og som bør brukast når det oppstår akutt farlege situasjonar, og til slutt ein høg prioritet som skal varslast med full lydstyrke, vibrasjon, lys og alt som går ann, og som då berre skal brukast når det er behov for at du slepp det du har i hendene for å springe i sikkerheit. Altså eit varsel som er øyremerka nært foreståande flyangrep, pågåande terroraksjonar, og liknande hendingar der du er i reell livsfare om du ikkje evakuerer omgåande. Det er derfor nødvarselet inneheld tekst slik at du kan lese på meldinga kva varsel som er sendt ut. Om nokon hadde gått til angrep rett etter kl 12 så ville vi fått eit eige varsel om det, då gjerne med teksta "dette er ikke en test", og kanksje også fleire gongar. Tyfonane som skal ule "viktig melding søk informasjon" med 3x3 lange tut hadde nok varsla med flyalarmlyden som er gjentakande støtvis tuting, nettopp for å vise at dette ikkje er ein test.

Det alternativet er vist ikkje ønskeleg sidan ein forutsetter at: a) Alle har funksjonen aktivert b) At nødvarsel er i sin natur så viktige at dei må lesast umiddelbart Eg er likevel ikkje ueinig, særleg når vi ser på at systemet må testast to gongar i året. Det burde vært rikeleg nok at berre ein av testane var med lyd, og at den andre var ein lydlaus test berre for å sjekke at medlingane blir sendt ut og mottatt. Eg er også av den oppfattinga at det ikkje er i alle situasjonar der høg lydvarsling er nødvendig, som til dømes under bilkøyring så kan det være uheldig at mobilen i lomma startar å hyle sjølv om du har satt den i lydlaus nettopp for å ikkje bli forstyrra. Og har du telefonen kopla mot bluetooth slik at meldinga kjem opp på bilskjermen så burde det i alle fall ikkje være nødvendig med varsellyd i tillegg. Ikkje om du les varselet før du klikker det vekk. Du får varslet to gongar, ein gong på engelsk og ein gong på norsk. I tillegg så betyr nødvarselet at du skal søke informasjon. Så det mest korrekte svaret er at du skal slå på radioen din eller gå inn på nodvarsel.no for å sjekke kvifor flyalarmen går.

Samanlikna med danskanes mangel på militærbaser på Grønnland så har USA eit klart fortrinn om Trump vil gjere alvor ut av trusslane.

Det trur eg kan være litt både og, heilt avhengig av om Trump er villig til å stille garantiar eller ikkje. Med stor nok potensiell profitt så er det også fleire selskap som blir meir risikovillige.

Om du har klikka vekk pop-upen så kan du på Android gå inn på innstillingar -> nødvarsel -> tidligere nødvarsler. På iPhone går du berre inn på varslingssenteret

Eg tviler på at dette vil foregå som eit militært angrep. Det som er skummelt er at fordi Grønland er relativt folketomt så kan ei slik overtaking foregå fredeleg ved at Trump opprettheld og kanskje også styrker dei amerikanske basane på Grønland og samtidig berre tek seg til rette og kaller det amerikansk territorium. Det er nok lite sannsynleg at vi får krig på Grønland, spørsmålet er berre om Danmark får til å gjere noko anna enn å sende diplomatiske protestar. For at Trump sine Amerikanske interesser skal oppfyllast så treng ein ikkje eigentleg ei formell annektering av Grønland, om Amerikanarane startar å behandle Grønland slik som Svalbard fungerer berre utan Svalbardtraktaten så er det i praksis vanskeleg å skulle stoppe ulovleg bygging på Grønnland med militær makt.

Her hadde vel einaste quick-fixen vært å ha dobbelt opp med all hardware liggande ferdig oppsatt? Å finne ein hardwarefeil når all softwaren indikerer at alt fungerer som det skal er ingen lett oppgåve. Som alt mogleg anna så koker det nok ned til økonomi. Både kostnaden ved å ha dobbel eller trippelt opp av alt teknisk utstyr, men også kostnaden ved å kalle inn meir folk til å jobbe på 1 juledag. At dette skjedde 1 juledag var nok både heldig og uheldig. Uheldig fordi det nok ikkje var fleire på jobb enn absolutt nødvendig men samtidig heldig fordi det var eit relativt lite antall passasjerar som vart akutt råka. Eg vil nok gjette på at ein her håpa på at problemet skulle løyse seg raskt utan behov for stor arbeidsinnsats, og at ein derfor ikkje kalla inn alle tilgjengelege ressursar for å løyse problemet så raskt som råd. Om det hadde hasta nok så kunne ein nok ha kalla folk tilbake frå juleferiane sine med dei kostnadane det medfører. Det var nok sikkert vurdert og konkludert at det var billegare å tilby passasjerane buss/taxi. Ser i artikkelen i TU at det der står at det vistnok var tre grunnar til at all togtransport vart stoppa og at ein ikkje tok i bruk reservesystemet. 1. Sidan dette var ein ukjent feil, så kunne ein ikkje utelukke datangrep eller at det kunne oppstå nye følgefeil. 2. At ved å la toga gå som normalt så var det også høg risiko for at togsett kunne bli ståande fast på ugunstige plassar 1 juledag. 3. At med vanleg trafikk langs togskinnene så ville det ta lengre tid å identifisere feilen. Dette er forsåvidt ei plausibel forklaring på kvifor ein var så overforsiktige og stoppa all trafikk til tross for reservesystem.

Benken kan i teorien kollapse, men det skal ein del til på grunn av sikkerheitsmarginen. Det er mest relevant om benken ikkje er heilt 100% men fortsatt innafor produsentens kvalitetkrav. Mest sannsynlig så er det meir at benken over tid blir skeiv. Det kjem sjølvsagt også mykje ann på korleis vekta er fordelt, og då særleg om vekta av TVen er fordelt på eit punkt mitt på topplata, eller om TVen står på ein fot som fordeler vekta ut mot sidene.

Mange av disse får også avslag på sine asylsøknadar, dei som ønsker eit betre liv i eit anna land må søke om opphalds- og arbeidsløyve på vanleg måte. Den praktiske utfordringa er at sidan mange kjem frå land som er i konflikt så kan vilkåret om at det er farleg å returnere likevel være oppfylt. Mange påstår seg også forfulgt på bakgrunn av religion, legning eller politiske meiningar ettersom det er vanskeleg å motbevise. Ein god del av disse som får avslag tyr til ulovleg opphald eller kjem tilbake for å prøve seg på nytt, då gjerne utan ID papir for å gjere det vanskeleg å behandle asylsøknaden. Dei som berre treng å søke tilflukt i eit trygt land treng openbart ikkje å reise gjennom 8 andre trygge land før dei kjem fram til Norge og leverer asylsøknaden. Unntaket er som nevnt dei som har blitt fordelt til andre trygge land av FN. Mange er enkelt og greit lykkejegarar som prøver å få ein fot innafor på relativt tynt grunnlag. Lykkes det å få eit familiemedlem innanfor så opner det for familiegjenforening som neste steg.

Behovet for å kunne legge på kjettingar nokre få gongar i året må nok også vegast opp mot ønsket om å ha bussar med lågast mogleg dørk slik at bussen også er universelt utforma og tilrettelagt for rask av og påstigning. Bybussar med bratt trapp vil være langt mindre eigna til primæroppgåva som er å transportere passasjerar dei aller fleste dagane i året. At elektriske leddbussar som berre har drift på bakhjula ikkje er spesielt gode vinterbilar burde ikkje være veldig overraskande, men det er gode bussar for kollektivtransport. Alternativet hadde vært å hatt dobbelt så mange "vanlege" bussar og tilsett dobbelt så mange bussjåførar om ein skal oppretthalde same kapasitet også på vinteren. Ved snøkaoset i fjor så vart det også peikt på at mange av bussjåførane hadde lite erfaring med å køyre buss på vinterføre. Så det er ikkje berre køyretøyet som er problemet, det er også måten ein køyrer på. Vil gjette på det er svært mange av bussjåførane som ville fått store problem med å legge på kjettingar sjølv om det skulle være tilgjengeleg.

Nyare køyretøy har i dag ofte liten klaring mellom hjul og skjerm slik at det er mindre fysisk plass for ei kjetting i mellom. Eg veit ikkje heilt kvifor det i dag er mindre klaring, men eg reknar med at det er fordi at køyretøyet ikkje skal bli høgare enn nødvendig, og kanskje det også har litt betydning for luftmotstand og dermed drivstofføkonomi? Det har kanskje også med trafikksikkerheit å gjere sidan liten klaring mellom dekk og skjerm også gjer det vanskelegare for ein fotgjengar/syklist å kome i klem? Det er heller ikkje gitt at det å køyre på kjettingar er spesielt gunstig, både fordi det setter store avgrensingar for kor fort ein kan køyre med kjettingane på, men også fordi at dersom det er godt brøyta så sliter det voldsomt på asfalten å køyre med kjettingar. Skulle alle bussane køyrt rundt på kjettingar så hadde vi nok måtte bruke tilsvarande mykje meir på vegvedlikehaldet.

Logikken ligg i at den som er på flukt skal søke om asyl på fyrste trygge staden ein kjem til. Det vil så og seie alltid være nabolanda, derifrå kan du søke FN sin høgkommissær for flyktningar om å få beskyttelse i eit anna land dersom det landet du er i ikkje har moglegheit til å ta deg i mot. Før du har reist ut av landet du kjem frå så kan du ikkje søke asyl ettersom verken FN eller andre nasjonar kan hjelpe deg før du har komt deg vekk frå den staten som forfølger deg. Dersom den Norske regjeringa har sendt politiet etter deg fordi du har kritisert Regjeringa så må du sjølv kome deg til f.eks. Sverige for å søke asyl, du kan ikkje sitte heime i Norge og be svenske myndigheiter sende politi eller soldatar inn i Norge for å hente deg. Det klare utganspunktet er at for å kunne reise inn til eit land så må du ha lov til å reise til dette landet, vanlegvis at du må ha visum eller pass som viser at du kjem frå eit land som gjennom avtale gir fri innreise. Det er likevel eit unntak og det er at dersom du er i landet (eller ved grensa) så kan du påberope deg eit beskyttelsesbehov som asylsøkar. Då pliktar dette landet å ta hand om deg fram til at ditt behov for asyl er vurdert. Har du ikkje behov for asyl så blir du sendt ut av landet, og dersom du har behov for asyl så har du også rett til å få opphaldsløyve på det grunnlag.

Det er nok vanskelig å budsjettere snøbrøyting, blir det satt av for lite pengar så er det sjølvsagt ikkje bra, men det er heller ikkje bra å ha bunde opp store summar til brøyting som heller kunne vært brukt på andre ting om det blir lite snø. I tillegg så er det fint mogleg å brøyte alt for mykje, snøbrøyting er sånn sett eit evigheitsprosjekt og det er mest eit spørsmål om kva som er god nok brøyting og kor mykje vi som samfunn er villig til å betale for god brøyting. Det er vanleg å sette ei avgrensing på at ein ikkje køyrer ny runde med brøytebilen før det er minst X centimeter med snø på vegen. I tillegg er brøyting ei relativt dyr teneste å levere sidan nesten alt arbeidet må utførast som nattarbeid. Både fordi at det er veldig lite effektivt å brøyte når det også er mykje trafikk, men også fordi at mykje av nedbøren ofte kjem i løpet av natta, slik at om vegane skal være framkomelege frå morgonen av så må ein i dei fleste tilfeller ha jobba heile natta med brøyting. Brøyting er ikkje berre nattarbeid det er også sesongarbeid som igjen betyr at ein må ha vaktordningar og særavtalar for å kunne ta folk ut av vanleg dagarbeid for å gjere jobben. Min meining er litt todelt. Eg synes både at det blir spart litt vel mykje på brøytearbeidet og at det ikkje hadde gjort noko om det var prioritert litt høgare. Likevel så synes eg også at det er ein trend at folk flest nærmast forventer at det skal være sommarføre året rundt. Det å akseptere å køyre litt under fartsgrensa på grunn av dårlege køyreforhold er nesten uhøyrt for mange billistar, mange køyrer i minst 80 km/t i 80-sona uavhengig av om det er tørr asfalt eller blankis. Så delar av problema som vi no ser kunne ein ha forhindra dersom folk var litt meir oppdaterte på værmeldingane og tok høgde for at på grunn av mykje snø så vil det ta minst 20% lengre tid å kome seg på jobb slik at ein må starte pendlinga tilsvarande mykje tidlegare for å rekke fram i tide. Det virker som at folk blir overraska av å åpne ytterdøra om morgonen og sjå at det har snødd.

Det er ikkje tilfeldig at ein som student ikkje får trygdeytingar, det er meininga at systemet skal være slik. I staden har vi ordninga med studielån som blir delvis omgjort til stipend etterkvart som ein består eksamenane. Litt av poenget med dette er at vi ikkje ønsker evigheitsstudentar, og vi ønsker heller ikkje at alle dei som ikkje er motiverte til å ta høgare utdanning skal gå det løpet, både fordi ein ønsker at disse skal starte å jobbe men kanskje vel så mykje fordi det er viktig at studentane blir uteksaminerte for å sleppe til nye studentar. Har du borgarlønn og lever på det så har du nok heller ikkje verken hastverk eller motiviasjon til å bli fort ferdig med studiane. I dag har ein motivasjonen ved at ein vil prøve å kome seg gjennom studiane så raskt som råd for å ende opp med minst mogleg i studiegjeld. Det er av same grunn at ein som arbeidsledig ikkje får fortsette å motta dagpengar om ein startar på vidare eller etterutdanning i staden for å bruke tida på å søke etter ny jobb. Av og til slår det uheldig ut, særleg der den som har mista jobben er fagleg utdatert og derfor treng meir utdanning for å få seg ein tilsvarande jobb som ein hadde før, men samtidig er det vanskeleg å sette ei hard linje over kven som skal få lov til å bli student som i praksis er lønna av staten, og kven som berre må finne seg ein ny jobb som ein faktisk er kompetent til å utføre, også når den jobben ikkje er like bra som den ein hadde før.

Det vil være heilt avhengig av kva som er avtalt. Dersom du har avtalt 1 måneds oppseiingstid så er både du og arbeidsgivar bunden til den avtalen. Det medfører at du plikter å jobbe ut oppseiingstida og arbeidsgivar plikter å tilby deg arbeid ut heile oppseiingstida. Dersom du stikker av før tida så vil du kunne pådra deg eit erstatningsansvar for den kostnaden som arbeidsgivar får med dette. I praksis er det ikkje nødvendigvis at det medfører særleg med praktiske konsekvensar. Om det er andre tilsette som kan gjere jobben du eigentleg skulle ha gjort så går kostnaden opp i opp ettersom din lønn då går til ein annan arbeidstakar i staden for, eventuell erstatning vil i så tilfelle avgrense seg til lønnsdifferansen mellom din lønn og den lønna som vikaren skal ha. I ei stilling som det er relativt lett å finne vikar til så er det ikkje ein gong sikkert at arbeidsgiar har ein kostnad som du må erstatte. Kostnaden ved å lyse ut stillinga på nytt vil ikkje arbeidsgivar kunne kreve av deg då dette er kostnader som arbeidsgivar uansett ville hatt om du hadde sagt opp og jobba ut oppseiingstida på vanleg måte. Og sjølv om det skulle foreligge grunnlag for eit erstatningskrav så er det heller ikkje gitt at arbeidsgivar er villig til å bruke tid på å kreve inn pengane frå deg, særleg når det er snakk om relativt små summer. Største praktiske konsekvensen er kanskje at du ikkje har rett på arbeidsattest om du har fantegått frå jobben, og du vil i vert fall ikkje ha ein god referanse å bruke ved neste jobbskifte. Det må også nevnast at det er veldig vanleg at arbeidstakaren og arbeidsgivaren inngår ein ny avtale dersom ein av partane vil avslutte arbeidsforholdet med umiddelbar virkning. Då kan ein bli einige om at du slutter å møte på jobb og at arbeidsgivar sluttar å betale lønn frå same dato. Ofte er dette ei fornuftig løysing for begge partar, sjefen er vanlegvis ikkje spesielt interessert i å tviholde på ein tilsett som ikkje vil være der og som kanskje er meir til hinder enn til nytte, og i alle fall når det ikkje er kritisk at du må være på jobb ut oppseiingstida. Kor sannsynleg er det eigentleg at du må flytte og starte i ny jobb med mindre enn ein måneds varsel? Sjølv om du får jobbtilbud ein annan stad så er det ikkje slik at du må starte dagen etter. Kva som skal være fyrste arbeidsdag er noko som ein avtalar i samband med forhandlingane før du skriver under arbeidsavtalen. Arbeidsgivar treng ofte også litt tid for å kunne ta deg imot, og du treng heilt sikkert også litt tid på å få skaffa deg bustad slik at du kan flytte. Realistisk sett så vil det være heilt uproblematisk å seie opp den jobben du har og jobbe ut oppseiingstida, og då løyser heile problemet seg. Det einaste du må passe på er at dersom du planlegg å bytte jobb innan kort tid så bør du ikkje akseptere ei for lang oppseiingstid som f.eks. på 3 månedar. Det er også aktuelt å inngå avtale om prøvetid slik at du har berre 14 dagars oppseiingstid. Det du bør vurdere er kor open du vil være med arbeidsgivaren. Du har eigentleg to alternativ: 1. Være ærleg med arbeidsgivar. Då er det gode sjansar for at du får gjort ein avtale slik at det er uproblematisk om du flytter til sommaren sjølv om du slutter før vikariatet går ut. 2. Holde korta tett til brystet. Det gir best sjangs for at du får jobben om du ikkje signaliserer at du kanskje ikkje kjem til å fullføre vikariatet, men det er vil også gi større utfordringar og dårleg stemning om du plutseleg stikker av for å ta ein anna jobb.

Vi burde nok hatt ein ny offentleg debatt om korleis vi skal vekte viktige demokratiske verdiar som openheit og informasjonsfriheit, opp mot sikkerheitsmessige behov for hemmeleghold. Droneflyging er kanskje det minste problemet for informasjonsinnhenting, det meste som ein kan potensielt filme frå ei drone er alt i dag fritt tilgjengeleg via Street View og flyfoto som blir hyppig oppdatert. Største etterretningsmessige verdien av å filme med drone er nok at ein får heilt dagsferske bilder, og at ein kan flyge fleire dagar på rad eller fleire gongar i løpet av ein dag for å samanlikne kva som har endra seg i løpet av dei siste timane. Dette kan kanskje gi informasjon om når personar kjem og går, eller når ulike aktivitetar foregår, men oversikta over korleis bygg og anlegg ser ut er i dag fritt tilgjengeleg informasjon uansett. Det er nok meir problematisk at nesten alt av risikoanalyser som viser kvar vi er mest sårbare, pluss dei planane vi har iverksatt er fritt tilgjengelege som offentlege dokument. Veldig mange ligg fritt tilgjengeleg på internett, og det som ikkje ligg ute på nett kan ein be om innsyn i og få utlevert, til og med anonymt. Denne openheita er viktig for at folket skal kunne vite kva som skjer bak lukkede dører, det er den einaste måten vi har til å påsjå at det ikkje er mogleg å underbygge demokratiet under påskot om at innsyn må nektast av omsyn til rikets sikkerheit. Samtidig så er det ikkje heilt gunstig at kven som helst kan søke opp eller be om å få vite kvar vi har sårbar infrastruktur, eller kva planer og beredskap vi har til å bekjempe eit terrorangrep i ein bestemt by. At det er turistar som flyg drone i forbodsona handlar mest om personleg og materiell sikkerheit. Det å flyge droner i tettbygde strøk utan løyve og påkrevde sertifikat er uønska fordi det er farleg om drona skulle dette ned.

Det er nok betre å sikre levelege forhold i landet før ein bygger opp byråkratiet. Sjølv om ein får på plass fungerande statsinstitusjonar så er det ein krevande jobb å skulle bygge seg opp frå bar bakke, då er det lettare at ein fyrst har hjulet til med å bygge viktig infrastruktur, og deretter etablere statsinstitusjonar som kan ta over drifta, noko som er ein langt meir overkomeleg oppgåve for ein heilt nyoppretta statsinstitusjon.

Om du er heilt oppe i frikortnivå så er du vanlegvis også godt over disse 16 dagane der det er arbeidsgivar som må dekke lønna di. Når eg snakkar om ei eventuell kostnadsdeling mellom arbeidstakar og arbeidstakar så snakkar eg mest om kortidsfråværet som også er det fråværet som er mest problematisk for næringslivet etter arbeidsgivar både må betale lønna til den som er sjuk og til vikaren som må gjere arbeidet.

Litt off-topic. Men det er ein tommelfingerregel at ein bør ha ei månedslønn som buffer, det faktiske behovet er likevel høgst individuelt. For veldig mange så er det ikkje tvingandes nødvendig med fleire titusenar som buffer, det som ofte er største uforutsette utgifta som du plusteleg får er dersom kjøleskapet eller vaskemaskina plutseleg sluttar å virke slik at du må kjøpe nytt med ein gong. Men for det fyrste så får du fint kjøpt ny kvitevare for ca 5000 kr, og for det andre så skal du ikkje være veldig kredittverdig før du får kjøpe på avbetaling om du må kjøpe slike ting rett før neste lønning. Klarer du å ha ein buffer på eit par tusenlappar så har du pengar til at du kan ta ein taxi til legevakta eller betale ei rekning som du ikkje var førebudd på å få akkurat no. Når ein har ein måendslønn eller meir som buffer så er det ofte meir av rein bekvemmelegheit ved at det er fint å ha lagt av pengar til å bruke på ting som eigentleg er luksus, som å kunne takke ja til å bli med ut på restaurant når du blir invitert, eller kjøpe ny mobiltelefon av beste sort om du skulle miste telefonen du har. Sjølv eit akutt behov for å kjøpe ny mobil så får du ein heilt kurrant smarttelefon for 1500 kr. Og skulle huset brenne ned så vil dei fleste forsikringsselskap være såpass raskt ute med skadeoppgjeret at du sjeldan treng å legge ut så veldig mykje sjølv. Har huset ditt brent ned så er det forresten ikkje gitt at du har tilgang til bufferkontoen din om du har mista både mobil og lommebok i brannen, då kan det være at du må vente til neste kvardag uansett for å gå personleg innom banken. 50 000 kr i buffer er mykje meir i buffer enn dei aller fleste faktisk treng, det viktigaste er å ha ein privatøkonomi der du ikkje er heilt nede i 0 kr før du får neste lønning.

Dette handlar eigentleg meir om kor stort sikkerheitsnett som ein personleg må stå ansvarleg for og kor mykje som skal være ei offentleg oppgåve. Å spare seg opp ein bufferkonto er ikkje alltid så lett, mykje på grunn av bustadprisane. Vi har eit system som gjer det veldig attraktivt å eige framfor å leige, og vi har for få bustadar slik at prisane går opp. Dei som ikkje kjem seg inn på bustadmarkedet må ut med høg leige av same grunn. Resultatet har blitt at nordmenn flest lever over evne og har mykje større månedlege utgifter enn ein eigentleg har økonomi til. Det er sjølvsagt alltid nokon som har satt seg sjølv i den posisjonen ved å ta ut maksimalt med bustadlån og som kjøpte den dyraste bustaden dei fekk lov til å kjøpe eller leigde den dyraste bustaden ein hadde pengar til å leige, men for folk flest så er det avgrensa kor mykje ned i bustadkostnadar ein kunne gått utan at det går på bekostning av kva ein treng av bustad. Resultatet er at vi har svært mange som ikkje toler sjølv små renteøkningar fordi nesten heile lønna er frå før låst opp i bustadsutgifter enten det er i form av låneavdrag eller husleige. Så er det sjølvsagt alltids eit spørsmål om kva som er godt nok, og kva som er akseptabel levestandard. Det kan godt være at langt fleire burde bu i kollektiv eller i generasjonsbustad saman med foreldra sine for å på den måten presse bustadutgiftene ned, men i alle fall alle som er ferdige å studere har nokre forventningar om å kunne ha sin eigen bustad enten åleine eller saman med sin partner. For å kome litt tilbake til trådens tema, så er det også eit verdisyn i kor stor grad vi skal kreve at arbeidstakaren sjølv tek kostnaden ved å bli sjuk gjennom å ha ein bufferkonto som er stor nok til å kompansere for at du har ulønna permisjon i nokre dagar. Det er ikkje gitt at vi skal fortsette med dagens system der arbeidstakaren ikkje har kostnadar i det heile tatt ved sjukdom, og der Staten har pålagt arbeidsgivarane å fortsette å betale lønn til sjuke arbeidstakarar dei fyrste 16 dagane før Staten tek over og betalar ut sjukepengar, samtidig så er det nok ikkje realistisk å tenke at det er arbeidstakaren sjølv som må ha ein oppspart buffer som er stor nok til å dekke manglande lønn for 16 dagar. Då må vi i så tilfelle snu samfunnet vårt ganske betrakteleg. Det kan likevel være betimeleg å stille spørsmål ved om det ikkje burde være eit spleiselag mellom arbeidstakar og arbeidsgivar, som til dømes at arbeidstakaren må tole å være utan lønn dei fyrste tre dagane, før arbeidsgivaren må betale lønn på dag 4 til dag 16, før NAV tek over om arbeidstakaren fortsatt er sjuk. Fordelen med eit slikt system er at det hadde kosta arbeidstakaren litt å kaste inn handlkleet og melde seg sjuk, og det hadde vært billegare for arbeidsgivarane sidan mykje av korttidsfråværet berre er på nokre få dagar. Eg ser likevel store ulemper som at det i praksis vil være stor forskjell på ulike yrkesgrupper i kva grad det i det heile tatt er mogleg å møte på jobb når ein er litt småsjuk. Det å melde seg sjuk handlar ikkje berre om arbeidsmoral og vilje til å ta seg i nakken og gjere ein innsats, det handlar vel så mykje om vi samfunn ønsker at kassamedarbeidaren på daglegvarebutikken skal sitte i kassa og hoste på kundane, om vi vil kjøpe mat laga av ein kokk med rennande nase, eller som nemt tidlegare om bussjåføren skal sette seg bak rattet sjølv om vedkommande kjenner seg veldig redusert.

Om ikkje anna er avtalt så faller nok dette innafor det du som leigetakar er pliktig til etter husleieloven. Og Sjølv om frosne røyr ikkje står spesifikt under § 5-3 så står det at du plikter å vedlikehalde kraner, toalett og varmtvannsbereidarar, som då naturlegnok ikkje vil fungere om vassrøyret fryser tett. I tillegg så skal det nok mykje til at det å ha på litt varme for å hindre frysing ikkje er å rekne som noko som du med rimelegheit kan gjere for å førebygge skade, jmf § 5-5. Om det å ha kjellardøra open gjennom vinteren er beste løysinga er likevel ikkje gitt. Eg tenker at det nok finnes langt gunstigare løysingar. Ein ulempe med å ha kjellardøra ståandes åpen er at det kan medføre at du lettare får mus og skadedyr opp i bustaden. Det er nok både billegare og meir behageleg for deg å sette ein liten varmeovn på termostat i denne kjellaren enn det er å ha heile tida ha kald trekk frå kjellaren. Eg tenker også at det er lite hensiktsmessig å skulle prøve å varme opp ein krypkjellar ovanfrå og ned, varmen stig som kjent oppover så det er nok meir effektivt å ha ei lita varmekilde nede i kjellaren.

Det blir spennande å sjå kva det ender opp som. Trur nok at Notch var heldig med timinga når han laga Cave Game som seinare vart Minecraft, i tillegg til at han hadde ein vellykka strategi for å utgi spelet som under development med å selge livstidslisensar som skulle gi tilgang til alle framtidige versjonar av spelet. Dette gav han ein nok inntekt til å fortsette utviklinga sjølv om han etter Alpha versjonen måtte endre på den strategien når spelet etterkvart vart såpass populært. Eg er spent på om Notch har det i seg å lage eit nytt Minecraft som ikkje er ein Minecraft klone, særleg med tanke på at han har solgt Minecraft rettigheitane. Det er også mange som har prøvd seg på ulike åndelege oppfølgjarar, alt frå Terraria som omtrent er Minecraft i 2D, til ulike overlevelsesspel som brukar liknande spelmekanismer med at du skal leite etter ressursar og bygge deg ein base. For å være litt positiv så håper eg at Notch klarer å kome opp med noko som gir samme tilfredsstillinga som Minecraft hadde tidlegare. Personleg så synes eg at dagens Minecraft har blitt litt vel avansert der ein langt på veg har gått vekk frå at verdenen skal bestå av kuber på 1x1 meter. I Betaversjonen så var spelet meir ei leikekasse der ein bygde med klossar og nærmast meditativt grov ut gruvesystem, og med ein liten dash av action gjennom at det også var nokre fiendar å slåss mot. Dagens Minecraft har blitt meir eventyrspel i fantasy sjangeren enn det er byggespel.